Արջը

11.04.2024

Պատմվածքը արջի մասին է,որը եկել էր ուրթատեղի,իրեն վատ էր պահել,շան պորն էր պոկել,կսմթել էր խոզերի ականջը,աղջիկների ձեռքից վերցրել էր դույլը ,մի անքամ դասատուի տատիկի վարտիքն էր գողացել ,սկզբում ծիծաղում էին այդ ամենի վրա,հրացանը տվեցին դասատուին,որ գնա սպանի,բայց դասատուն տարբեր պատճառաբանությամբ չէր սպանում։ Նա ասաց, որ արջի պատրոն չունի և ծիծաղում էր, ապա կարաբին տվեցին,հետւ ձի, բայց ընկնում էր ձիուց։ ԵՎ մի օր արջը սպանել էր տաս խոզ ,չափը անցել էր ու գյուղացիները դասատուին ուղակում են որսորդ Գրիշի մոտ,որ միասին սպանեն,սակայն գնում են հասնում արջի բնի մոտ,բայց երկուսն էլ չենցանկանում սպանել,կրակում են ,հետո որոշում են,որ կասեն չկպավ։Պարզվում է որ,արջի որսորդությունը ալգելված էր։Չնայած իր անկարգություններին ուսուցիչը և որսորդը չեն ուզում սպանել,պատմվածքը մարդու,բնության,կենդանու միջև սիրո ու համերաշխ ապրելու մասին է։

12.04.2024

1․Դուրս գրեք 10 ածական և 10 գոյական

Ածական	Գոյական
ասֆալտապատ	օձ
ծուռումուռ	բնակիչներ
կավե	պարան
փոքրիկ	սենյակ
տաք	բակ
չտեսնված	հավեր
չլսված	կին
ագահ	կաթ
ֆշշացնելով	աման
ձքձուկ	կատու

2․ Պատմեք ընտանի օձերի մասին:
Ընտանի օձերը ապրում են մարդկանց տան մեջ,կամ պատի ճեղքերում,նրանք ճանաչում են իրենց տերերին,վնաս չեն տալիս:

4. Գրե՛ք՝ ինչո՞ւ օձը ա) կաթը թունավորում, բ) կաթը թափում:
Ա. Օձը թունավորել էր մտածելով,որ իր ձվերը կոտրել էր փոքրիկ տղան,բայց պատահական ավազի մեջ խաղալիս գտել էր,օձն էլ որոշել էր վրեժ լուծել:

Բ.Երբ տեսնում է ,որ ավազի մեջ են ,նա հասկանում է,որ ձեռք չեն տվել իր ձվերին,կաթը թափում է,որ չխմեն:

5․ Պատմվածքի ո՞ր հատվածն ամենից շատ հավանեցիր, ինչո՞ւ։
Ես հավանեցի այն հատվածը,երբ օձը թափում է կաթը,ու համոզվեցի,որ կենդանիները շատ հավատարիմ են ,մինչև իրենց չվնասես ,նրանք քեզ չեն վնասի:Հնդկաստանում օձերի համար տոն կա,այդ օրը կաթ են տալիս օձերին և չեն վնասում:
6․ Ի՞նչ է սովորեցնում պատմվածքը:
Պատմվածքը կենդանիների հավատարմության ,նվիրվածության մասին է ,նրանք երբեք չեն մոռանում արած լավությունը:

10.04.2024

323․ Նախադասություններրի գլխավոր անդամներն ընդգծիր, մյուս անդամներն ինչպե՞ս կանվանես։

Ամենահին բառարանը Սիրիայում է հայտնաբերվել:
Աշխարհի ամենաերկար փողոցը Բուենոս Այրեսում է:
Մոլորակի հազվադեպ հիվանդությունը է կոչվում ծիծաղի հիվանդություն: Հիվանդացածներից ոչ մեկը չի փրկվել:
Ամենից թանկ գիրքը 1455 թ. Գուտեմբերգն է տպագրել։ Այդ գրքի մեկ օրինակի համար 1926 թ. Մի մարդ երեսունհինգ հազար դոլար է վճարել:
Մյուս անդամները կոչվում են Երկրորդական անդամներ։

325․ Գրիր գլխովոր անդամները․ գործողություն կատարողին նշիր դեղին, իսկ նրա կատարած գործողությունը՝ կապույտ։

Այս դեպքը Հարավային Անգլիայում է պատահել: Մի ծեր հոգևորականի աղքատիկ տանը առնետ է հայտնվում: Առնետն մշտապես է ելումուտ անում մարդու տուն։ Տանտերը սովորում է նրան և երկուսն ընկերանում են: Մի գիշեր ծեր հոգևորականը վեր է թռչում խորունկ քնից։ Առնետը կծել էր նրա այտը: Սկզբում մարդը զայրանում է դավաճան կենդանու վրա։ Հետո տեսնում է վառվող վարագույրները։ Նա հասկանում է, որ իր փայտե տնակը հրդեհ է ընկել:

Տունն էլ ամբողջությամբ կայրվեր, եթե բարեկամ առնետը չլիներ ու այտը չկծեր:

329. Նախադասությունն ընդարձակիր՝ ինչպիսի՞ կամ ո՞ր հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացնելով:

            Օրինակ՝
Կինը հարցրեց: – Երիտասարդ կինը հարցրեց:

                                Լայնեզր գլխարկով կինը հարցրեց:

            Շունը մտավ:-Սպիտակ շունը մտավ։
                                      Երկար դնչիկով շունը մտավ։
            Սիրտը քար է։Մարդու սիրտը քար է։

                                      Նեղացած փոքր իրտը քար է։
            Հայրն ընկեր է:-ՈՒժեղ հայրն ընկեր է։

                                         Երկար ձեռքերով հայրն ընկեր է։
            Երկիրը պտտվում է:Կապույտ երկիրը պտտվում է։
                                          Ջինջ երկնագույն երկինքը պտտվում է։

330. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ ավելացնելով ո՞ւր, դեպի ո՞ւր, որտե՞ղ, որտեղի՞ց, որտեղո՞վ հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ:

          Օրինակ՝
Օրվա հերոսը գալիս էր: – Օրվա հերոսը մեզ մոտ էր գալիս: Օրվա հերոսը դեպի տուն էր գալիս: Փողոցով օրվա հերոսն էր գալիս: Դիմացից օրվա հերոսն էր գալիս:

            Մի ոհմակ է երևում:-Մեր տան դիմաց մի ոհմակ էր երևում։Բացատից մի ոհմակ էր երևում։ Անտառով մի ոհմակ էր երևում։ Դեպի գետ մի ոհմակ էր երևում։
        
            Ի՜նչ հանգիստ ես կանգնած:-Ինչ հանգիստ ես կանգնած փողոցում:Ինչ հանգիստ ես ծաղիկներով կանգնած։

            Թռչունների մի երամ անցավ:- Թռչունների մի երամ անցավ տան վրայով։Թռչունների մի երամ դեպի սարը անցավ։Թռչունների մի երամ անցավ աշտարակի կողքից։
            Երամը թռավ, հեռացավ:-Երամը թռավ,դեպի հարավ հեռացավ։Երամը թռավ,ջրի վրայով հեռացավ։
            Նախորդ օրը կարգուկանոն էր հաստատել:Նախորդ օրը դպրոցում կարգուկանոն էր հաստատել։Նախորդ օրը հեռավար կարգուկանոն էր հաստատել։
            Հաջորդ օրը բոլորս գնալու էինք:Հաջորդ օրը բոլորս գնալու էինք պատկերասրահ։Հաջորդ օրը բոլորս  ինքնաթիռով գնալու էինք։
            Այդ փոքրիկին կարելի է տեղավորել:Այս փոքրիկին կարելի էր տեղավորել մանկապարտեզ։Այդ փոքրիկին տնակի մեջ կարելի է տեղավորել։

331. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ ավելացնելով ո՞ւմ կամ ի՞նչը հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ:

            Մարդն ամբողջ կյանքում սիրում է իր շանը։
            Առավոտյան անտառում որսորդները գտել են եղնիկի ձագ։
            Հեռուներից վերադարձած մարդը կարոտով գրկեց իր մայրիկին։
            Հանկարծ իր կողքին տեսավ տանկը։

332. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ ո՞ւմ կամ ինչի՞ հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացնելով:

            Մարգերը ջրվեցին,շոգից ճաքճքել էին բույսերը։
            Քույրը երաժիշտ է Նարեկի,նա քանոնահարուհի է։
            Նկարն անհետացել էր հայտնի նկարիչի։
            Մոխիրը տաք է,  պապը էլ փայտ  չէր դրել ։

333. Նախադասությունն րնդարձակի՛ր՝ ե՞րբ, երբվանի՞ց, որքա՞ն ժամանակ, մինչև ե՞րբ հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացնելով:

            Մի տարօրինակ ճռռոց եմ լսում հիմա ։
            Իմ կարծիքն ասել եմ այ ժամանակ,երբ  բոլորը լուռ էին։
            Գնաց, գնաց, հասավ մի քաղաքի ու մնաց այդտեղ ապրելու։
            Ծաղրածուն գլուխ տվեց ու հեռացավ մի քսան րոպե։
            Նավաստին բաց ծով էր դուրս եկել արդեն մի շաբաթ։
            Ծովն արդեն փոթորկել էր երեկվա անձրևից։
            Թռչունները չվելու էին մի ամիս  դեռ կար։

Խառը թվերը գումարելու համար պետք է                     առանձին-առանձին գումարել նրանց ամբողջ մասերը և կոտորակային մասերը, ապա ստացված արդյունքները գումարել իրար։

Օրինակ՝

 =(2+1)+ =3+ =3

=(3+4)+ =7+ =7+ =7+1 =(7+1)+ =8+

Առաջադրանքներ

• Գումարեք խառը թվերը․

Օրինակ՝    =(2+1)+ =3+ =3

• Աստղանիշի փոխարեն ի՞նչ թիվ գրելու դեպքում կստացվի հավասարություն։

Օրինակ՝   

  =  ,

 *= (4+1)+( )=5+( )=5+( )=5+ =5+

=

*= (15+12)+

11.04.2024

09.04.2024

317. Կետերը փոխարինի՛ր ո՞վ հարցին պատասխանող բառով, որը դեմքով ու թվով համաձայնի ստորոգյալին (բային): Դեմքով ու թվով ստորոգյալի հետ համաձայնող անդամին ի՞նչ անուն կտաս:

            Արա (ո՞վ) առայժմ մրցակից չունես:
            Բայց հրամանատարը (ո՞վ) շուտով կհայտնվի:
            Ես (ո՞վ) ամեն ինչ արել եմ նրա գալուստն արագացնելու համար:
            Առանց արժանի մրցակցի Արմեն (ո՞վ) չես կարող ավելի ուժեղ ու համարձակ    դառնալ:
            Մարին (ո՞վ) է լինելու քո օգնականը:
            Կարոն (ո՞վ) էլ, իհարկե, նրա՛ն ես օգնելու:

318. Փակագծում տրված բայերը եզակի կամ հոգնակի ձևով գրի՞ր (պահանջվող ձևն ինչպե՞ս գտար):

Մեր աղմկոտ, ուրախ փողոցի երեխաները երբեմն ծաղրել  էին նրան: Նա ինչ-որ փորձարարական արհեստանոցում աշակերտ էր : Ես գիտեի , որ նա այնտեղից հաճախ զանազան լուծույթներ ու փոշիներ էր  բերում ու ինչ-որ փորձեր անում՝ մրոտելով տատիկի տունը: Երբեմն էլ մենք խնդրում  էինք, որ նա իր փորձերը մեզ էլ ցուցադրի:

319. Ստորոգյալի հետ համաձայնող անդամն անվանում են ենթակա: Փորձի՛ր բացատրել՝ ենթական ու ստորոգյալն ինչո՞ւ են նախադասության գլխավոր անդամներ: Ինչպե՞ս կկոչվեն նախադասության մյուս անդամները:
Ենթական նախադասության այն անդամն է որի դիմավոր բայով վերագրվում է որևէ գրվող հատկանիշ։
Ստորոգյալն էլ  նախադասության այն անդամն է,որն արտահայտում է հատկանիշ և այն դեմքով վերագրում ենթակային։
Մյուս անդամները լրացումներ են։

320. Նախադասություններում ընդգծիր գործողություն կատարողին և նրա կատարած գործողությունը։

1. Կետերը ջրի տակ երկար են մնում:
2. Ծովային կրիաները ջրի տակ դիմանում են երեք ժամ և ավելի:
3. Պինգվիններն ապրում են սաստիկ ցրտի պայմաններում։
4. Փղերը կնճիթով շոգ օրերին իրենց վրա ջուր են լցնում։
5. Հայտնի է, որ կոկորդիլոսը կարող է հովազի ուտել։

321․ Հետևյալ բառերից յուրաքանչյուրով կազմեք մեկական նախադասություն, որտեղ դրանք կլինեն գործողություն կատարողը և ընդգծեք նրանց կատարած գործողությունը։

Աղջիկ-Աղջիկ ուտլիք էր պատրաստում։
 ծառ-Հսկա ծառը հով էր անում մարդկանց։
 բերան-Շունը  բաց բերանից հանել էր լեզուն։
 արեգակ-Արեգակը առավոտյան բարձրացել էր սարի գագաթը։
 վարորդ-Վարորդը վարում էր մեքենան։
 աշակերտ-Աշակերտը դաս էր սովորում։
 քամի-Քամին սուլում էր անտառում։
 դանակ-Սուր դանակը լավ էր կտրում։

322․ 320 առաջադրանքում ձեր կողմից նշված բառերը կոչվում են նախադասության գլխավոր անդամներ, փորձեք բացատրել, թե ինչու են դրանց այդպես անվանում։
Ենթական և ստորոգյալը  կոչվում են նախադասության մեջ գլխավոր անդամներ ,որովհետև նրանք ցույց են տալիս գործողություն կարաողին և գործողությունը։

05.04.2024

Բնական թվերի և կանոնավոր կոտորակների գումարը կոչվում է խառը թիվ։ Խառը թվի գրառմանական մեջ եղած  բնական թիվը  կոչվում է  խառը թվի ամբողջ մաս, իսկ կոտորակը` կոտորակային մաս։

Օրինակ՝

2 -ը խառը թիվ է, 2-ը ամբողջ մասն է, իսկ -ը կոտորակային։ Կարդացվում է՝  երկու  ամբողջ երեք  հինգերորդ։

2 =2+

Անկանոն  կոտորակը  գրենք խառը թվի տեսքով․

19։2=9(1մն․)

=9

Խառը թիվը  գրենք անկանոն  կոտորակի  տեսքով․

4 = =

Եթե  խառը թվերի ամբողջ  մասերը տարբեր են, ապա ավելի մեծ է այն խառը թիվը, որի  ամբողջ  մասն  ավելի մեծ է։

Օրինակ՝

4 <5 , քանի որ 4<5

Եթե  խառը թվերի ամբողջ  մասերը նույնն են, ապա ավելի մեծ է այն խառը թիվը, որի  կոտորակային մասն  ավելի մեծ է։

Օրինակ՝

4 >4 , քանի որ  4=4 և  >

Առաջադրանքներ

• Խառը թիվը  ներկայացրեք  բնական թվի և կանոնավոր կոտորակների գումարի տեսքով․

Օրինակ՝ 2 =2+

16

156

60

210

18

• Թվերի գումարը գրի առեք խառը թվի տեսքով․

Օրինակ՝ 4+

322+

87+

128+

109+

• Անկանոն  կոտորակը  գրենք խառը թվի տեսքով․

Օրինակ՝ 19։2=9(1մն․)

=9

• Խառը թիվը  գրենք անկանոն  կոտորակի  տեսքով․

Օրինակ՝ 4 = =

11

30

• Համեմատեք կոտորակները

14  > 7

120  > 120

2  = 2

51   > 51

23  > 10

18  > 18

30   և 50

14 > 14

8  < 18

3 > 14

Խառը թվեր: Խառը թվերի համեմատում/մաս 3
08.04.2024

Բնական թվերի և կանոնավոր կոտորակների գումարը կոչվում է խառը թիվ։ Խառը թվի գրառմանական մեջ եղած  բնական թիվը  կոչվում է  խառը թվի ամբողջ մաս, իսկ կոտորակը` կոտորակային մաս։

Օրինակ՝

2 -ը խառը թիվ է, 2-ը ամբողջ մասն է, իսկ -ը կոտորակային։ Կարդացվում է՝  երկու  ամբողջ երեք  հինգերորդ։

2 =2+

Անկանոն  կոտորակը  գրենք խառը թվի տեսքով․

19։2=9(1մն․)

=9

Խառը թիվը  գրենք անկանոն  կոտորակի  տեսքով․

4 = =

Եթե  խառը թվերի ամբողջ  մասերը տարբեր են, ապա ավելի մեծ է այն խառը թիվը, որի  ամբողջ  մասն  ավելի մեծ է։

Օրինակ՝

4 <5 , քանի որ 4<5

Եթե  խառը թվերի ամբողջ  մասերը նույնն են, ապա ավելի մեծ է այն խառը թիվը, որի  կոտորակային մասն  ավելի մեծ է։

Օրինակ՝

4 >4 , քանի որ  4=4 և  >

Առաջադրանքներ

• Խառը թիվը  ներկայացրեք  բնական թվի և կանոնավոր կոտորակների գումարի տեսքով․

Օրինակ՝ 2 =2+

95

14

19

191

26

• Թվերի գումարը գրի առեք խառը թվի տեսքով․

Օրինակ՝ 4+

116+

269+

108+

132+

• Անկանոն  կոտորակը  գրենք խառը թվի տեսքով․

Օրինակ՝ 19։2=9(1մն․)

=9

• Խառը թիվը  գրենք անկանոն  կոտորակի  տեսքով․

Օրինակ՝ 4 = =

17

25

12

11

• Համեմատեք կոտորակները

215  > 200

16  > 16

3  = 3

111   > 51

23  > 10

115  > 115

26   > 15

116  < 116

18  < 28

3 < 31

09.04.2026

1. Շրջապատում որտե՞ղ են աճում բույսեր:
   Բույսը հիմնականում աճում է հողում: 
   Տարբեր բույսեր՝ խոտեր, թփեր և ծառեր, աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերում, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում:
2. Ի՞նչ գիտեք բույսի մարմնի մասին: Ո՞րն է նրա ստորգետնյա, ո՞րը՝վերգետնյա հատվածը: Ի՞նչ կառուցվածք ունի բույսը: Բույսի ի՞նչ օրգաններ գիտեք:
   Նրա մարմնի մի մասը գտնվում է հողում՝ կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսը` տեսանելի հատվածն է, որր գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածը: Բույսն ունի իր կառուցվածքը: Սովորաբար տարբերում են նրա արմատը, ցողունը և տերևը:
     Բույսերի մի մասը ծաղկում է, տալիս պտուղներ և առաջաց­նում սերմեր: Ծաղիկները, պտուղները և սերմերը բույսի կառուցվածքի մասերն են:
3. Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ՝ բույսի աճի և զարգացման համար:
   Բույսի աճի համար անհրաժեշտ են ջուր,լույս,օդ,որովհետև բույսերը շնչում են մարդու նման։
4. Ինչպե՞ս է դրսևորվում բույսի կենսագործունեությունը:
   Բույսերը անընդհատ աճում են և զարգանում։
5. Փորձեք նշել, թե ինչո՞վ են բույսերը կարևոր մարդու կյանքում:
   Բույսերը ,ծառերը,թփերը մեր կանաչ բարեկամներն են ,նրանք մարդու թոքերն են,որովհետև շատ թթվածին են արտադրում։Կան բույսեր,որոնք բուժելու հատկություն ունեն։
6. Դիտարկեք շրջապատի որևէ բույս։ Նկարեք այդ բույսը: Ցույց տվեք նրա ստորգետնյա և վերգետնյա հատվածները, նշեք բույսի օրգանները: Թվարկեք այն բույսերը, որոնք ծաղկում են: Նյութը կարող է լինել նաև տեսաֆիլմի տեսքով։
   Ծաղկում են ծաղիկները,ծառերը,թփերը և որոշ խոտաբույսեր։
   
   
   
   https://www.youtube.com/shorts/yPP7Ef8jCno