Խառը թվերի  բազմապատկումը

Խառը թվերը բազմապատկելու համար անհրաժեշտ է

խառը թվերը գրի առնել անկանոն կոտորակների տեսքով ու  բազմապատկել ստացված կոտորակները, արդյունքը գրի առնել  խառը թվի տեքով։

Օրինակ՝

= = = = =

Առաջադրանքներ

  • Կատարեք  խառը թվերի բազմապատկում։

=

=

=

 =

  • Աստղանիշի փոխարեն ի՞նչ թիվ գրելու դեպքում կստացվի  հավասարություն։

     =

=

=

Задание 14

25.04.2024

1.Прочитайте текст. Подумайте и скажите, когда происходит действие? Выпишите сочетания и поставьте вопрос. Образец: Мурка любит (что делает?)

Моя Мурка очень странная кошка(какая кошка )
. Мурка любит сладкий мёд.что любит

Мама стоит у окна и наблюдает за ней.(что делает мама)

Мурка греется на солнце.( где греется);

. Вдруг кошка чует запах мёда.(что чует.)

Мурка открывает зелёные глаза и идёт к улью.(что делает.)

Сластёна суёт мордочку в улей. (Куда сует.)

И вдруг раздаётся громкий кошачий бежит в кусты (что случается.)

. А за ней летят пчёлы.(кто летит.)

2.Перепишите текст, заменяя форму множественного числа существительного СЛОНЫ на форму единственного числа.

 Слоны — умные животные.Слон умный животный.

Их учат, и они делают всякую работу:Им учат делат всякий работа.

брёвна таскают, землю копают, воду носят.бревна таскает,копает земля,носит воду.

Они даже гулять с детьми ходят и смотрят, чтобы детей никто не обидел.Он даже гуляет с детьми и смотрит,чтобы детей никто не обидел.

3.Прочитайте. В каждом ряду найдите четвёртый лишнее слово и подчеркните его.

1. молчу, кричу, стоять, рисую; 2. обещаешь, стучишь, кричишь, видит; 3. звенит, свистит, говорю, мешает; 1. читают, удивляет, идут, плачут.

4.Прочитайте текст. Определите, когда происходило действие. Выпишите слова, которые отвечают н вопрос что делал? Задайте к ним вопросы. Образец: улыбался (что делал?)

Улыбался весёлый апрель.(что делал)
В лесу и в поле всё гудело, прыгало, жужжало.( что делало)

От шума проснулся подснежник.(что сделала)

Он встал на тонкую ножку.(что сделал)

Красивым был первый весенний цветок!(что сделал)

Солнце взглянуло на землю и растопило лёд.(что сделал)

Отовсюду побежали весёлые ручейки.(что сделали)

5.Впишите окончания глаголов. Устно определите время глаголов.

Наступиларанняя весна. Весело засияло солнце. Проснула дремучий лес. Птички свили гнёзда. Белка выбрала высокое дерево и сделала из листьев и травки тёплый домик. Скоро у белки появился семья — маленькие слепые бельчата.

Կոչական

23.04.2024

341. Նախադասության րնդգծված բառերը հանի՛ր: Ի՞նչ է փոխվում (նախադասության արտահայտած միտք, ինչոր տեղեկություն, բառերի դասավորություն, այլ բառեր և այլն): Ի՞նչ կանվանես ընդգծված բառերը:

            Դավի՛թ, շախմատի առաջին գիրքը տասնհինգերորդ դարում է գրվել՝      Իսպանիայի թագաժառանգի համար:
            Այդ օրվանից մինչև այսօր, երեխանե՛ր, շախմատի բազմաթիվ գրքեր են   հրատարակվել (ավելի քան հիսուն հազար անուն):
            Դու ամեն ինչ գիտե՞ս ֆուտբոլի մասին, ֆուտբոլի՛ստ:
            Ֆուտբոլիստների շապիկների վրա, Վահե՛, 1937 թվականին են առաջին անգամ             համարներ գրել:
            Ֆուտբոլիստներին պե՞տք են այդ համարները, Սամվե՛լ:
            Համարները, փոքրի՛կ, գրում են, որ հանդիսատեսներն ավելի լավ             կողմնորոշվեն:
Դավի՛թ, երեխանե՛ր, ֆուտբոլի՛ստ, Վահե՛, , Սամվե՛լ, փոքրի՛կ,
Նախադասությունը առանց  նշված բառերի,նման է ինֆորմացիա ստանալու։

342. Նախադասության ընդգծված բառերն ի՞նչ են ցույց տալիս: Նախադասությունների կետադրությանն ուշադրություն դարձրո՛ւ և փորձի՛ր բացատրել:

            Եղիշե՛, այդ նամակն ինձ կտա՞ս կարդալու:
            Հասմի՛կ, այս երկտողից.բացի ուրիշ բան չի՞ գրել:
            Պետք է արտասանե՞ս, Նվա՛րդ:
           
Ո՞ւմ ես փնտրում այդպես, Արսե՛ն:
           
Գնանք, Խորե՛ն, քեզ ծանոթացնեմ[HP1]  Չարենցի հետ:
            Բանաստեղծությունդ, սիրելի՛ս, անհաջող է ստացվել։
Նախադասության մեջ ընդգծված բառերը կոչական էին,կետադրությունից հետո անուն րկար դույով էին։

343. Ընդգծված բառերը կոչականներ են: Այդ անունը բացատրի՛ր:

Կոչականները նշանակում են ինչ որ մարդու կոչով դիմել։

344. Կետերի փոխարեն կոչականներ գրի՛ր:

            Հայկ,դինոզավրերն ինչո՞ւ են ոչնչացել:
            Հայրիկ, դու քայլող մեքենա տեսե՞լ ես:
            Նա իսկապե՞ս իր բնակարանը գազանանոցի է վերածել, մայրիկ։
            Մարդն ինչքա՞ն ժամանակ կարող է դիմանալ առանց խմելու, Քնարիկ։
            Գիտե՞ս, Վիկտոր, ռոբոտներին էլ է օդ պետք:
            Ի՜նչ ասես չես մտածի, մորաքույր, հիմա էլ որոշել ես նոր տեսակի ծաղի՞կ աճեցնել:

345. Ա և Բ խմբերի նախադասություններում ընդգծված կոչականները համեմատի՛ր և տարբերությունների մասին գրի՛ր:

            Ա. Եղբա՛յր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:
            Բ. Ա՛յ եղբայր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:
            Ա. Եվ դու խուսափո՞ւմ ես հարցի պատասխանը փնտրելուց, փիլիսոփա՛:
            Բ. Եվ դու խուսափո՞ւմ ես հարցի պատասխանը փնտրելուց, իմսատո՛ւն փիլիսոփա:
           
Ա. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, գյուտարա՛ր, ավտոտնակ էլ պետք չէր լինի:
            Բ. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, պարո՛ն գյուտարար,   ավտոտնակ էլ պետք չէր լինի:
Ա խմբում բառերը կարճ է,իսկ Բ խմբում  երկար։

346. Ընդգծված կոչականները բառակապակցություններ դարձրո՛ւ (լրացումներ ավելացրո՛ւ) և փոխի՛ր շեշտի տեղը:

            Օրինակ՝
Կարծես թե արդեն ամեն ինչ հասկանալի է, Անահի՛տ: – Կարծես թե արդեն ամեն ինչ հասկանալի է, բարի՛ Անահիտ:

            Մեծամիտ Տղա՛, քեզ թվում է ֆուտբոլի մասին ամեն ինչ գիտե՞ս:
            Փոքրի՛կ աղջիկ , լեզուներ սովորելը շատ հետաքրքիր է:
            Ինձ այս նկարի ստեղծման մասին կպատմե՞ս,  մեծ նկարի՛չ:
            Շանդ պահի՛ր,. որ մոտ գամ,  հսկահովի՛վ։
            Գիտե՞ս, հոգնած  ճամփո՛րդ, այդ կողմով գնալ չարժե, ոչ մի հետաքրքիր բան չկա:
            Իզուր չէիք եկել, չարաճճի երեխանե՛ր, երեկոն լավ անցավ:

347 Նախադասություններ կազմի՛ր՝ տրված բառերն ու բառակապակցությունները գործածելով որպես կոչականներ:

            Բարի՛ մարդիկ, հարգելի՛ ծնողներ, ի՛մ հեռատես ընկեր, անտառի՛ ծառեր, ա՛յ    կամակոր աղջիկ:
Բարի մարդիկ ,օգնել է պետք վիրավոր կատվին։
Հարգելի ծնողներ ,եղեք ուշադիր ձեր երեխաների նկատմամբ։
Իմ հեռատես ընկեր ,շատ երկար մտածիր։
Անտառի ծառեր մեզ միրք տվեք։
Այ կամակոր աղջիկ ինչու դաս չես սովորեց։

Ուշադիր կարդա ընդգծիր այն հատվածները, որոնք արդեն դու գիտեիր, չմացածդ սովորիր։

Նախադասությունն արտահայտվում է բառով կամ բառերի կապակցությամբ և ավարտուն միտք է հաղորդում: Նախադասությունն ավարտվում է վերջակետով:
Նախադասության գլխավոր անդամներն են ենթական և ստորոգյալը: Ենթական պատասխանում է ո՞վ, ովքե՞ր, ի՞նչ(ը), ինչե՞ր(ը) հարցերին: Դա այն առարկան է, որին ստորոգյալի միջոցով որևէ հատկանիշ է վերագրվում: Ստորոգյալը ցույց է տալիս հատկանիշ և այն վերագրում (ստորոգում) է ենթակային: Պատասխանում է ի՞նչ է անում, ի՞նչ է լինում, ի՞նչ արեց, ի՞նչ եղավ, ո՞վ է, ի՞նչ է ինչպիսի՞ն է և նման այլ հարցերի:
Պարզ համառոտ նախադասությունը կազմված է միայն գլխավոր անդամից կամ անդամներից:
Պարզ ընդարձակ նախադասությունը կազմված է գլխավոր անդամներից (անդամից) և նրանց միտքը լրացնող այլ անդամներից (լրացումներից):
Նախադասության բազմակի անդամները (նույն անդամի հետ կապված, նույն հարցին պատասխանող անդամները) իրարից տրոհվում են ստորակետով, իրար միանում են ու, և, կամ, նաև, և՛… և՛, թե՛… թե՛, կա՛մ… կա՛մ, ո՛չ… ո՛չ և նման բառերով (շաղկապներով):
Կոչականը այն անձը կամ առարկան է, որին դիմում է խոսողը: Կոչականի վրա դրվում է շեշտ: Եթե կոչականը լրացում ունի, շեշտն անցնում է լրացման վրա: Կոչականն իր լրացումներով նախադասության մյուս անդամներից տրոհվում է ստորակետով:


 [HP1]

Առաջադրանքներ

19.04.2024

1․ Ինչո՞ւ էր Չալանկը ամռան օրերին տանջվում ճանճերից։

 Փոքրուց նրա ականջներն ու պոչը կտրել էին, այդ պատճառով ամառը սաստիկ տանջվում էր ճանճերի ձեռից, հողը փոս էր անում` մեջը պառկում, կամ ժամերով մտնում էր թփերի ու լոբիների արանքը և դուրս էր գալիս միայն այն ժամանակ, երբ անծանոթ ոտնաձայն էր լսում բակում կամ անցնող շան հոտ էր առնում։
2․ Փորձիր հիշել շան հետ կապված որևէ հետաքրքիր պատմություն և համառոտ գրել դա։
Ես շուն էի ուզում և իմ ծնդյան օրը նվեր ստացա։ Անունը Աքիլլես եմ դրել։ Նա տեսա շատ փոքր էր ,մի օր լսում ենք նրա ձայնը ,բայց չենք գտնումԱմբողջ տունը ման եկանք,հետո մեր ձայնի վրա սկսեց կլանչել,ահա թե ինչ էր արել նա ,երբ բացել էինք բազմոցը,նա մտել էր նրա մեջ,մենք առանց իմանալու փակել էինք։Աքիլլեսը սիրում է խաղալ գնդակով, մեկ մեկ մեր կոշիկները ,տնային հողաթափերը վերցնում է և տանում իր բնի մեւ է դնում ու պահում։ Նա հիմա մեծացել է,երբ ես քնում եմ ,գալիս է և պառկում իմ կողքին ու թաթը դնում իմ վրա,հսկում է իմ քունը ու ,պաշտպանում ։Մի անգամ երբ խաղում էի նրա հետ,նա կծեց իմ ճկույթը իմ չցավաց, բայց որ իմա նա երկու տարեկանա հիմա նրա կծածը ուժեղա է ։Ես շատ եմ սիրում նրան։

3․ Բնութագրեք պատմվածքի շանը, խոսքը հիմնավոՄեր Չալանկը մի սև, բրդոտ շուն էր, կուրծքն ու վիզը ճերմակ, որ հեռվից թվում էր սպիտակ վզկապ։րիր տեքստից հատվածներով։
Զարմանալի շուն էր մեր Չալանկը, տարբեր մարդկանց վրա հաչում էր տարբեր ձևով․ մուրացկանների վրա հատընդհատ, ասես իմացնելու համար միայն. անծանոթների վրա կասկածանքով, երևի մտածելով, թե հանկարծ տան բարեկամ չլինի՞. ձեռնափայտով մարդկանց վրա` հախուռն։ Ինչպես երևում էր, փայտ չէր սիրհարգանքով էր վերաբերվում լավ հագնված մարդկանց… Հաչում էր նրանց վրա, այնչափ, որ իմացնի, թե մարդ է գալիս… Իսկ քյոխվի կամ գզրի վրա չէր հաչում, մի երկու բերան «հաֆ» էր անում, կլանչելու պես ու մռռոցով քաշվում մի կողմ։ 
4․ Տեքստից դուրս գրեք անձնանիշ և իրանիշ 5-ական գոյականներ, դրանք դրեք գործիական հոլովով։
իրանիշ
շուն
ականջ
պոչ
եզներ
գայլ
անձնանիշ
մարդ
մայր
հայր
գզիր
քյոխվա
5․ Տքստում գտեք 1-ին, 2-րդ և 3-րդ դեմքով գործածված եզակի թվով դերանուններ, դրանք դարձրեք հոգնակի։
Վերցրի-վերցրինք
կոի-կորեք
տանը-տներում։

Ա․իսահակյան

18.04.4020

Մի հին չինական զրույց

Մի կայսր է լինում Չինաստանում ,որը իր քաղաքում տեսնում է ,որ ժողովուրդը ծանր սև գույնի գլխարկներ էին դնում ։ Կայսրը որոշում է,որ այդ ծանր գլխարկները պետք փոխարինեն սպիտակ թեթև գլխարկներով Նա գոհ էր իր որոշումից։Սակայն նույնիսկ լավ օրենքը,որոշումը ,միտքը պետք է ունենա ընտրելու ,հասկանալու ժամանակ։Կայսրը չէր էլ պատկերացնում,որ իր լավ որոշումը կարող է բռնության,ծեծի պատճառ լինել։Ոստիկանները իրենց գործը կատարում էին,բայց առանց հասկանալւ,որ կարող է մեկը չի ուզում փոխել,մյուսը գումար չունի,որ առնի․մեկ ուիշը դեռ չի լսել։
Ինձ դուր եկավ , այս պատմվածքը,որ մի գործ անելուց առաջ պետք է երկար մտածել։

Լզվական աշխատանքը

17.04.2024

338. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող բառեր գրելով կետերի փոխարեն:

            Ո՛չ գայլերը, ո՛չ արջերը, ո՛չ էլ մարդիկ չեն խաբի աղվեսին, նա բոլորից էլ խորամանկ է: (ինչե՞րը)
            Հագուստները, գնդակները, ջրերը ու ուտելիքները վերցրինք ու ճամփա ընկանք: (ինչե՞րը)
            Մի գիշերում ամբողջ անտառը լցվեց գազաններով, տերևներով և ձայներով: (ինչերո՞վ)
Անտառում, սարում կամ գյուղում պետք է փնտրեք: (որտե՞ղ)
            Փայտահատները, հողափորները, որսորդներն ու հնեաբանները պիտի գտնեն գանձը: (ովքե՞ր)

339. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող մի քանի բառ կամ բառակապակցություն ավելացնելով: Դրանք և, ու, կամ բառերով կապի՛ր կամ ստորակետով բաժանի՛ր:

            Օրինակ՝
Նա շատ է ճամփորդել: (ինչո՞վ) – Նա գնացքով, նավով ու օդանավով շատ է ճամփորդել:

            Օդում տեսավ լույսեր․, փաթիլներ ու թռչող եղջերուներ  (ինչե՞ր)
            Բազմագույն ու բազմաբույր ծաղիկներ կան դաշտերում ու այգում։ (որտե՞ղ)
            Հինգ րոպե առաջ դուրս եկան դպրոցի աշակերտները։ (ովքե՞ր)
            Վաղուց դեղին են ծառերը, այգիները, դաշտերը։ (ինչե՞րը)

340. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող մի քանի բառ կամ բառակապակցություն ավելացնելով: Դրանք և, ու, կամ բառերով կապի՛ր կամ ստորակետով բաժանի՛ր:

            Այդ անգամ բազմաթիվ երեխաներ տոնական հանդեսին (ինչի՞ն) ներկա եղան:
            Փորձարարը ուսանողներին  (ո՞ւմ) խնդրեց, որ մոտենան:
            (Ինչպիսի՞)  Ոսկեգույն մետաղը ինձ շատ էր զարմացրել:
            Մաթեմատիկան  ճշգրիտ(ինչպիսի՞) գիտություն է:
            (Ե՞րբ)Դպրոցում կամ խմբակում հանդիպում եմ նրան ու ինձ հետաքրքրող հարցեր տալիս:
            (Որտե՞ղ) Դրսում, ես շատ բան իմացա դրանց մասին:

341․ Կանաչով նշիր ենթական, դեղինով ստորոգյալը, առանձնացրու ենթակային լրացնող բառերը և ստորոգյալին լրացնող բառերը։

Հեռավոր անտառում ապրում էր մի չար կախարդ։

Երգի հնչյունները հասնում էին մինչև փողոցի վերջի տներին։

Լուսաբացին զինվորների խումբը մոտեցավ լքված քաղաքի դարբասներին։

Շոգից ծաղիկների տերևները թոշնել էին։

Լեզվական աշխատանք

16.04.2024

334. Ինչպիսի՞ նախադասություններ են տրվածները: Դրանք ընդարձակի՛ր, դարձրո՛ւ յոթութ բառանի:

            Երկիրը մոլորակը պտտվում էև իր առանցքի շուրջ և Արեգակի շուրջը։
            Հասկանում ենք,որ պետք է շատ լավ սովորենք,որպեսզի լավ հանձնենք քննությունները։
            Ընկերները ,երբ մեծանում են հեռանում են իրարից,որովհետև ամեն մեկը գնում է իր ընտրած ճանապարհով։
            Մոռացել ես,որ այսօր  լողի պետք է գնայիր։
            Գտա իմ հեռախոսը,որը թողել էի դպրոցի բակում։

335. Նախադասություններն ընդարձակի՛ր երկուական բառով:

            Փորձենք վազել ավելի արագ։
            Աղջիկները կպատմեն  իրենց տեսածը։
            Մեծերը կլսեն   գեղեցիկ երգ։
            Կընտրեք գնալ,թե մնալ։
            Ճամփորդը վերադարձավ  հեռու ուղևորությունից։

336. Նախադասությունները պատճենիր և դրանցում սևացրու այն բառերը, որոնք պատասխանում են փակագծում նշված հարցերին։

            Մի հարուստ մարդ իր փոքրիկ խանութում արդար մեղր էր ծախում: (ինչպիսի՞)
            Փաթեթում բամբուկե փորագրված գավազան էր, փոքրիկ, ասեղնագործ թասակ            և սև ու դեղին թիկնոց, որի լայն օձիքի վրա ապշեցուցիչ գեղեցիկ նախշեր էին             գործված: (ինչպիսի՞)
            Մեզնից ոչ հեռու կանգնած մատղաշ ծառը կորացել էր, իսկ նրա կատարին         հաստ օղակով կախված լիանայի վրա մի թռչուն էր թառել: (որտե՞ղ)
            Բեռնատարները առավոտյան պետք է շարժվեր գործարանից: (ե՞րբ)
            Մի րոպե լիանայի վրա նստած մնալուց հետո թռչունը ցած թռավ: (ե՞րբ)
            Այդ ընթացքում ծառի գագաթին բարձրացած որսորդը երկար պարաններով       երկու մեծ պարկ իջեցրեց, որոնց մեջ չղջիկներն էին: (որտե՞ղ)
            Առավոտ ծեգին հավաքեցինք մեր հանդերձանքը և ճամփա ընկանք: ( ի՞նչը)

Կարդա տեքստը և հիշիր

Նախադասության գլխավոր անդամներ են համարվում ենթական և ստորոգյալը, որոնք արտահայտում են նախադասության հիմնական ասելիքը, մյուս անդամները կոչվում են երկրորդական անդամներ կամ լրացումներ։ Լրացումները կարող են լինել ենթակայի լրացումներ և ստորոգյալի լրացումներ։ Այն նախադասությունը, որը կազմված է միայն մեկ  ենթակայից և ստորոգյալից, կոչվում է պարզ համառոտ նախադասություն, եթե գլխավոր անդամներից բացի նախադասության մեջ կան երկրորդական անդամներ, ապա այդ նախադասությունը կոչվում է պարզ ընդարձակ նախադասություն։ Եթե նախադասության կազմում կա մեկից ավել ստորոգյալ, ապա նախադասությունը բարդ  է։

Հ․Մաթեվոսյան

Արջը

11.04.2024

Պատմվածքը արջի մասին է,որը եկել էր ուրթատեղի,իրեն վատ էր պահել,շան պորն էր պոկել,կսմթել էր խոզերի ականջը,աղջիկների ձեռքից վերցրել էր դույլը ,մի անքամ դասատուի տատիկի վարտիքն էր գողացել ,սկզբում ծիծաղում էին այդ ամենի վրա,հրացանը տվեցին դասատուին,որ գնա սպանի,բայց դասատուն տարբեր պատճառաբանությամբ չէր սպանում։ Նա ասաց, որ արջի պատրոն չունի և ծիծաղում էր, ապա կարաբին տվեցին,հետւ ձի, բայց ընկնում էր ձիուց։ ԵՎ մի օր արջը սպանել էր տաս խոզ ,չափը անցել էր ու գյուղացիները դասատուին ուղակում են որսորդ Գրիշի մոտ,որ միասին սպանեն,սակայն գնում են հասնում արջի բնի մոտ,բայց երկուսն էլ չենցանկանում սպանել,կրակում են ,հետո որոշում են,որ կասեն չկպավ։Պարզվում է որ,արջի որսորդությունը ալգելված էր։Չնայած իր անկարգություններին ուսուցիչը և որսորդը չեն ուզում սպանել,պատմվածքը մարդու,բնության,կենդանու միջև սիրո ու համերաշխ ապրելու մասին է։

Skip to toolbar