06.11.2024

1. Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը:
   Մեխանիկական շարժումը որոշակի ժամանակահատվածում մարմնի դիրքի փոփոխությունն է այլ մարմինների նկատմամբ։
2. Ի՞նչի նկատմամբ է շարժվում գետում լողացող ձուկը:
   Գետի հոսանքի կամ արագության նկատմամբ։
3. Ի՞նչով է իրարից տարբերվում շարժումները:
   Այն գիծը, որով շարժվում է մարմինը, կոչվում է շարժման հետագիծ։
   Ըստ հետագծի ձևի՝ շարժումները կարող են լինել ուղղագիծ կամ կորագիծ:
4. Ի՞նչ է ցույց տալիս արագությունը:Ի՞նչ միավորներով է այն չափվում:
   Մարմինների շարժումը քանակապես բնութագրող մեծությունը կոչվում է արագություն։
   Արագությունը հավասար է մարմնի անցած S ճանապարհի և ծախսած  t  ժամանակամիջոցի հարաբերությանը:V=St
   Արագությունը չափվում է մ/վ, սմ/վ, կմ/ժ և այլ միավորներով:

Սուրբ Ծննդյանհեքիաթ/Սրինգ նվագող աղջիկը

06.11.2024

Այս հեքիաթը մի ղջկա մասին է,որը սրինգ էր նվագում իր պատկերացրած աշխարհի մասին,մարդիկ լսուն էին,հիանում,զարմանում,սակայն մի օր մարդիկ նարան ասեցին․որ աշխարհը այն չէ ինչ դու պակերացնում ես։Երբ աղջիկը հավատաց,սրինգը սկսեց չնվագել։Աղջիկը հարցրեց սրնգին ,թե ինչու չի նվագում,և ստացավ հետևյալ պատասխանը․-Դու ունես երկու ընտրություն,կամ սլելու ես ուրիշի կարծիքը կամ կամ կնքնուույն ես դառնալու։Մոտեցավ Սուրբ ծննդյան տոնը,աղջիկը լսեց հավաքված մարդկանցից հետևյալ միտքը,որ եթե չես կարող պիեսներ գրել ինչպես Շեքսպիրը,ապա գրիր քո պիեսները ու հավատա ։Աղջիկը հասկացավ,որ յուրաքանչյուրը պետք է ունենա իր սեփական կարծիքը և անի այն ինչը իր մոտ ավելի լավ կստացվի։
Ես համամիտ եմ այդ մտքին։

28.10.2024

1. Где жили дед с внуком?
    Возле колодца дом. Здесь живут дед с
   внуком.
   2. Почему люди заворачивали к их дому?
    Идут, едут люди — заворачивают к
   колодцу, пьют воду, благодарят деда.
   3. Что случилось с ведром?
   Однажды ведро оторвалось и упало в глубокий колодец.
   4. Как вели себя люди, которые подъезжали к колодцу?
    Мужик посмотрел на колодец, глянул на деда с внуком и поехал
   дальше.
   В полдень проезжает мимо колодца другой человек. Он достал из телеги
   ведро, привязал к верёвке, достал воды и напился сам, дал напиться деду и
   внуку, забрал ведро и поехал дальше.
   Вечером остановился у колодца третий проезжий. Он достал из телеги
   ведро, привязал к верёвке, набрал воды, напился, поблагодарил и поехал, а
   ведро оставил привязанным у колодца.
   5. Как вы думаете, кого можно назвать настоящим человеком?
   Третий проезжий. 

2. Приходилось ли вам слышать выражение «идти на компромисс»?
Прочитайте текст и скажите, что означает это выражение.

КОМПРОМИСС

Компромисс часто вызывает споры. Не все правильно понимают, что
это такое. Иногда компромисс считают слабостью характера. В наше время
главными героями фильмов часто становятся сильные люди, которые
берут, что хотят, и не идут на компромиссы. Сильный должен диктовать
свою волю, а умение идти на компромисс – это для слабых. Такие взгляды
приводят к проблемам в семьях, к трудностям на работе и становятся
причиной многих опасных ситуаций в реальной жизни.
Умение идти на компромиссы – это не слабость, не отступление перед
трудностями. Это совместный поиск возможного решения. На компромисс
всегда идут две стороны.
По материалам интернета

3. Как надо решать спорные вопросы с людьми? Вспомните рассказы,
которые вы проходили на уроках по этой теме. Как вы думаете, всегда
ли нужно идти на компромисс?
Надо найти разумную альтернативу для обоих.Я думаю что невсегда надо.

4. Напишите небольшое сочинение (5-6 предложений) на тему: Жить
среди людей трудно, но жить без людей просто невозможно.
Да трудно жить с людмы,потому у каждого ест ь свой характер.Но без них невозможно,или,Однажды греческого филосфа Диогена ,который вашел в банку,чтобы не видеть люде,,звмеотили идущим днем по улице с фонарем в руке,ему задали вопрос ,что он делает,а он ответил_ищу людей.

5. Что нового вы узнали на уроках по этой теме?
Чему научились?
Я узнал что ькогда пьешь воду ,не следует быть эгоистичым и что компромисс не является слабостью.
Какие рассказы по пройденной теме вам запомнились, какие
понравились больше всего?
Мне они все нравятся.
Почему? Легко ли жить среди людей?

Говорят, что вести себя с другими людьми надо так, как вы бы хотели,
чтобы они вели себя с вами. Согласны ли вы с этими словами?
Да.
Что значит уметь идти друг другу навстречу?
Когда давно не видели.

2 УРОК

1. Проверка сочинений ( 4 задание предыдущего урока).
   
2. Чтение текста «Обыкновенный человек» .

3. Давайте выполним следующие упражнения.

1. Ответьте, сколько? Запишите ответ:

3 чайник,2 море, 6 стул, 3 сестра,5 лампа, 1 журнал, 2 кресло, 7 фото, 3 школа, 5 врач,(1

мама, 1..папа, 0 бабушка,0 дедушка.

2. Вставьте вместо точек союзы и или а:

Это школа а это университет.

Это ученик а это студент.

Это врач- то врач.

Это класс-это класс.

Это парк а это сад.

Это журналная книга.

3. Напишите ваше имя и фамилию. Напишите, кто вы.

Модель:

Антон Петров.   Я ученик. Ирина Петрова. Я ученица                 Монте Петросян.Я ученик.

4.Пишите в карточках слова:

Люди Мама,…папа,брат,сестра,дядя,тетя…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Животные Собака,…………ббабушка…,дедушка……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Предметы Стул,…стол,кресло,телевизор,игрушки,шкаф…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

5. Говорит и пишите:

Это почта. Что это?

Это учитель. Кто это?

1) Это метро Что это ?           6) Это президен Кто это?

2) Это ваза что это ?              7) Это бизнесменКто это ?

3) Это цирк Что это?             8) Это щенок Кто это …?

4) Это метроЧто это…?           9) Это дети…Кто этии……?

5) Это стадионЧто это …?       10) Это бабушкКто это…?

6. Отметьте правильный вариант:

один банк. 1) один                 2) одна                3) одно	одно окно.  1) одна                2) один               3) одно
одно море.   1) одна                 2) один                3) одно	одно ресторан.  1) одно                        2) одна                       3) один
одна чашка. 1) один                   2) одна                 3) одно	одно пальто.  1) одна                    2) один                   3) одно
один журнал.  1) одна                 2) один                3) одно	одно фаудитория.  1) одно                         2) одна                        3) один

    7. Отметьте правильный вариант:

мое университет. 1) мой                            2) моя                           3) моё	моя собака.  1) моё                   2) моя                 3) мой
чей море.   1) чей                 2) чья                3) чьё	твоя .станция.  1) твой                        2) твоя                       3) твоё
наша виза. 1) наш                  2) наша                 3) наше	ваш компьютер.  1) ваше                          2) ваша                        3) ваш
наша радио.  1) ваш                 2) ваше                3) ваша	наш город.  1) наш                  2) наша                  3) наше
ваш щенок.  1) ваш                 2) ваше                3) ваша	наше кухня.  1) наш                  2) наша                  3) наше
мой компьютер. 1) мой                             2) моя                           3) моё	моя кошка.  1) моё                   2) моя                 3) мой
чья партнёр.   1) чей                 2) чья                3) чьё	твоя сестра.  1) твой                        2) твоя                       3) твоё
наш адрес. 1) наш                  2) наша                 3) наше	ваша яблоко.  1) ваше                          2) ваша                        3) ваш
ваше окно.  1) ваш                 2) ваше                3) ваша	наш район.  1) наш                  2) наша                  3) наше
ваша факс.  1) ваш                 2) ваше                3) ваша	наша аудитория  1) наш                  2) наша                  3) наше

8. Пишите, чей, чья, чье? Работайте по модели:

Библиотека (я)  – моя.Сад (ты) – твой

Комната (мы) мое ; метро (вы)ваша,яйцо (она).;

библиотека ваше ,факс (ты)твае,; адрес (он); окно (я)моя .; пальто (она) ; бабушка (мы)мое лица (я)моя ; дедушка (ты)твоя ; президент (мы)мое ; телефон (она),профессор (вы) ваша , врач (он)он .; музей (мы)мое .

9. Вставьте вместо точек местоимения:

мой, моя, моё

Это мой дом.              Это моя . сестра.         Это мое окно.

Это мой . брат.             Это моя .  класс.          Это мое фото.

Это моя . яблоко.         Это мойу шкаф.           Это моя школа.

Это моя мама.            Это мой город.           Это моё . журнал.

                                            твой, твоя, твоё

Это твое пальто.              Это твоя собака.       Это твой этаж.

Это твоя сумка.                Это твое дедушка.    Это твой сад.

Это твоя комната.            Это твоё бабушка.     Это твоя семья.

Это твой подъезд.            Это твоя карта.          Это твоё кошка.

наш, наша, наше

            Это наша страна.         Это наше море.            Это наша. книга.

          Это наш город.           Это наша парк.             Это наш . журнал.

          Это наша Грузия.         Это наш . окно.             Это наше. окно.

ваш, ваша, ваше

Это ваша школа.         Это ваш брат.                Это ваш. щенок.

Это ваш класс.           Это ваша подъезд.          Это ваш врач.

Это ваш пальто.         Это ваша сестра.             Это ваше рыба.Рубрика:

28.10.1944

Աշնանային արձակուրդին մեզ էքսկուսիա տարան դպրոցից Սարդարապատի հուշահամալիր և հայոց ազգագրության թանգարան։ Մենք երբ մոտեցանք ինձ վրա մեծ տպավորություն թողեց երկու հսկայական ցուլերի քանդակները,զանգերը։Սանդուղքներով բարձրացանք,որը մեզ ծառուղիներով տարավ թանգարան։Պատմիչը մեզ պատմեց սարդարապատի մասին։ Սարդարապատի հուշահամալիրը կառուցվել է հայ ժողովրդի 1918 թվականին թուրքերի դեմ տարած հաղթանակի պատվին։Թանգարանում ես տեսա հին գործիքներ,հին զենքեր,հողագործորթյան գործիքներ,ցորեն կալսելու գործիք,տարբեր մետաղյա ափսեներ,թասեր,հին հայկական տարազներ։Գեղեցիկ էին գորգերը։Թնդանոթը ինձ համար հետաքրքիր էր։Թանգարանից հեռու Արաքս գետն էր,որը չէր երևում։Թանգարանից հետո մենք որղեվորվեցինք հին Արմավիր քաղաքի հնավայրը տեսնելու։Այդ օրը շատ ինֆորմացիայով լի էր ինձ համար։

«Կար պայմանավորվածություն, պետությունը պատրաստ էր տրամադրել Հայաստանի պատմության թանգարանը, սակայն այնտեղ վերանորոգում էր ընթանում, և դա էր պատճառը, որ ձգձգվում էր պրոցեսը: Դրանից հետո Շուշիի թանգարանի տնօրենի հետ հանդիպում չենք ունեցել, բայց մեզ տեղեկատվություն հասավ, որ այս պահին նա հետաքրքրված չէ, որպեսզի գորգերն այս թանգարանում ցուցադրվեն»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Ալֆրեդ Քոչարյանը՝ խոսելով 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Շուշիի գորգերի թանգարանից տարհանված և Հայաստան տեղափոխված գորգերի մասին:

«Մենք ունենք նաև Սարդարապատի թանգարանը, որտեղ գորգերը տեղափոխելու առաջարկը ևս մերժվել էր Շուշիի թանգարանի տնօրենի կողմից: Իրականում մենք շատ կուզեինք ինչ-որ լուծում գտնել, ինչ-որ տեղ տրամադրել, բայց, բնականաբար, պետք է նաև մեր ռեսուրսները հաշվի առնենք, որոնք որ ինչ-որ չափով սահմանափակ են: Այսինքն, առաջարկում ենք այն թանգարանները, որոնք մեր ենթակայության տակ են և բարվոք են: Հիմա, եթե Շուշիի թանգարանի տնօրենը ցանկություն կունենա այս երկու թանգարաններից մեկը դիտարկել՝ մենք պատրաստ ենք շարունակել մեր քննարկումներն այդ ուղղությամբ»,- հավելեց ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալը:

168.am-ը դեռևս մայիսի 13-ին տեղեկացրել էր, որ ԿԳՄՍ նախարարության որոշմամբ Շուշիի գորգերը կտեղափոխվեն և այսուհետև կներկայացվեն Հայաստանի պատմության թանգարանում:

Շուշիի գորգերի թանգարանի հիմնադիր տնօրեն Վարդան Ասծատրյանից հետաքրքրվել էինք՝ այս առումով որևէ քայլ կատարվե՞լ է, նա պատասխանել էր, որ ԿԳՄՍ վերջին առաջարկով գորգերն արդեն հունիսին պետք է ցուցադրվեին Պատմության թանգարա ն նում, սակայն դահլիճի նորոգման աշխատանքները դեռևս չեն սկսվել:

Այսօր Սարդարապատի հերոսամարտի օրն է, և իմ զրուցակիցն է պատմաբան Սարինե Մարտիրոսյանը, ով նախկինում աշխատել է Սադարապատի հերոսամարտի հուշահամալիրում գտնվող Հայաստանի ազգագրության և ազգային-ազատագրական պայքարի պետական թանգարանում որպես ավագ գիտաշխատող: 

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

–Ինչպե՞սևե՞րբսկսեցհերոսամարտը: 

-Հերոսամարտը տեղի է ունեցել 1918թ-ի մայիսի 22-ից մինչև 28-ը: 1918թ մայիսի 21-ին, երբ թուրքական զորքերը գրավեցին Սարդարապատ գյուղն ու կայարանը, հայկական ուժերը անցան հակահարձակման հաջորդ օրը` 22-ին , կայարանը հետ գրավեցին 23-ին: Ոնց որ Ավարայրի ճակատամարտում, այնպես էլ Սարդարապատում դրված էր հայերի լինել թե չլինելու հարցը. եթե պարտվեինք, այդ գարունը կլիներ հայերի համար վերջինը: Բայց այն դարձավ համաժողովրդական պատերազմ: Բոլոր կուսակցությունները, բոլոր խավերը մի կողմ դրեցին տարաձայնությունները, դարձան մի բռունցք և կարողացան հակահարված տալ և Սարդարապատում, և Ղարաքիլիսայում, և Բաշ Ապարանում: Ճիշտ է, Ղարաքիլիսայում պարտություն կրեցինք, բայց այդ պարտությունից հետո թուրք Վեհիբ փաշան խոստովանեց, որ հայերը այդ կռվում ապացուցեցին, որ կարող են համարվել աշխարհի լավագույն զինվորները:

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

–Ի՞նչիրավիճակէր տիրումայդօրերին Հայաստանում: 

-Այդ ժամանակ ծանր պայմաններում էր Հայաստանը: Առաջին աշխարհամարտից հետո մնացել էր մենակ, ու հենց այս պատերազմը մենք հաղթեցինք մեն-մենակ: Ստեղծվել էր Անդրկովկասյան սեյմ, որի մեջ մտնում էին և Հայաստանը, և Վրաստանը, և Ադրբեջանը: Ու երբ 1918թ մայիսի 26-ին Անդրկովկասի սեյմը լուծարվեց, մայիսի 28-ին անկախ հռչակվեց Հայաստանը: Փաստորեն հերոսամարտը բերեց հանգեցրեց անկախության:

Թուրքերը նաև ուզում էին Արաքսի երկու կամուրջներով՝ Կարակալայի ու Մարգարայի, մտնեին Հայաստան, ու շրջափակման մեջ կընկներ Հայաստանը: Սակայն մենք կարողացանք պայթեցնել այդ կամուրջները և թույլ չտալ թուրքերին, որ հասնեն իրենց ուզածին:

Այդ ժամանակ նաև մեր կողքին էր 5000-անոց քրդական ջոկատը` եզդիների ջոկատը, Ջհանգիր Աղայի գլխավորությամբ:

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

–Ե՞րբկառուցվեցՍարդարապատի հուշահամալիրը: 

-Հուշահամալիրը կառուցվեց 1968 թվականին՝ Սարդարապատի հերոսամարտի 50 ամյա տարելիցին նվիրված: Ճարտարապետն է Ռաֆայել Իսրայելյանը: Այդ ժամանակ Հոկտեմբերյանի շրջկոմի քարտուղարն էր Վլադիմիր Դարբինյանը, ով անձամբ ղեկավարեց շինարարությունը և շատ աջակցեց, որ կառույցը իրականություն դառնա:

–Ի՞նչէիրենիցներկայացնումկառույցը: 

-Համալիրը մեր հերոսամարտի և ընդհանրապես ամբողջ հայ ժողովրդի հերոսության խորհրդանիշն է: Սկզբնական շրջանում, որքանով ինձ հայտնի է, ճարտարապետը ցանկացել է զանգերի փոխարեն սուր տեղադրել, բայց քանի որ այն ժամանակ Խորհրդային Միության կազմում էինք, արգելեցին սուրը, և ընտրվեցին զանգերը: Զանգերը խորհրդանշում են այն իրավիճակը, երբ ամենածանր պահին բոլոր եկեղեցիների զանգերը հնչել են և ի զեն կանչել ժողովրդին: Այնտեղ կան նաև ցուլերի, արծիվների քանդակներ, որոնք նույնպես հզորություն են խորհրդանշում: Պատին ներկայացված են հայոց պատմության մի շարք դրվագներ, և ամենակարևորը թանգարանն է, որը առաջին ազգագրության թանգարանն էր Հայաստանում:

Թանգարանը ինքնին շատ հետաքրքիր կառույց է, որը նման է հայկական բերդի: Թանգարանի շենքը պատուհան չունի, այն լուսավորվում է երդիկներից: Թանգարանում կա երկու ցուցասրահ. մեկը նվիրված է հենց մայիսյան հերոսամարտերին, իսկ մյուսը՝ ազգագրությանը: Հերոսամարտերին նվիրված սրահի վերևում հենց հազարաշեն երդիկի օրինակ է, կարծես մեկը մյուսի մեջ հյուսված լինեն: Իսրայելյանը երկու պատուհան է թողել, որոնցից մեկը նայում է Արագածին, իսկ մյուսը՝ Արարատին:

Թանգարանի առաջին տնօրենը եղել է Աշոտ Բարսեղյանը: Հյուրերը այնքան շատ էին լինում, որ անգամ հերթեր էին գոյանում:

–Ի՞նչեքկարծում,այցելուներիթիվընվազելէ: 

-Այն ժամանակ ավելի շատ էր, հիմա էլ են գնում, երբ Հայաստան զբոսաշրջիկ է գալիս, անպայման Սարդարապատ պետք է այցելի: Կարծես Սարդարապատը մեր այցեքարտը լինի, ինքնուրույն հաղթանակի խորհրդանիշ:

Լուսանկարը՝ Անուշ Հովհաննիսյանի

–Ձեզորպեսհայոցպատմությանուսուցչուհիբավարարո՞ւմէգրքերումգրվածըհերոսամարտիմասին: 

-Կարելի էր ավելի շատ գրել, բայց հիմա կան հոսքային դասարաններ` բնագետներ, պատմաբաններ և այլն, պատմաբանների համար կարելի է ասել, որ նյութ կա հետաքրքիր: Հաշվի առնելով աշակերտների հետաքրքրասիրության աստիճանը, երևի բավարար է, իսկ ով ցանկանում է ավելին իմանալ, կկարդա և կօգտվի այլ գրականությունից:

–Ըստձեզ,ի՞նչէպետքանել,ուրպեսզիաշակերտներըէլավելիիմանանուկարևորեն Սարդարապատի հերոսամարտը: 

-Ի՞նչ է պետք: Ընդամենը հայրենասիրական ոգի: Պետք է մարդը հայրենասեր լինի, որպեսզի ձգտի ավելին իմանալ իր պատմության մասին ու ոգևորվի այդ պատմությամբ, մանավանդ Սարդարապատի հերոսներով: Այնտեղ մասնակցել են այն ժամանակ շատ երիտասարդ, հետո արդեն մարշալ Բաղրամյանը, Ակսել Բակունցը, գրականագետ Ղափանցյանը, Ղուկաս Ղուկասյանը:

-Իսկ հիմա ավագ դպրոցականները որքանո՞վ են հետաքրքրված Հայոց պատմությամբ:

-Ցավոք սրտի, այդ հոսքային բաժանումը , որ կատարվում է, յուրաքանչյուրը կենտրոնանում է իր մասնագիտական առարկաների վրա, ու ավելի քիչ է ուշադրություն դարձնում մյուս առարկաներին, այդ թվում նաև պատմությանը, եթե իհարկե, բնագիտական հոսք չէ:

Բայց անկախ ամեն ինչից, կազմակերպվում են էքսկուրսիաներ դեպքի Սարդարապատի թանգարան, և կապ չունի արդեն՝ որ հոսքի դասարան է, բոլորն էլ այցելում են թանգարան, տեսնում են, իմանում են, և ինձ թվում է, որ անպայման իր ազդեցությունն ունենում է:

Այս նոր սերունդը հայրենասեր է: Ինչքան էլ զայրանան, ինչքան էլ մտածեն՝ վատ երկրում ենք ապրում և այլն, միևնույնն է, հայրենիքը վատը լինել չի կարող: Կարող է կառավարությունը, իշխանությունը վատ լինել, բայց ոչ հայրենիքը: Ամենաշատ դժգոհող երիտասարդները անգամ չեն կարող պատկերացնել, որ հաջորդ պահին կարող են հերոս դառնալ, որովհետև պահն է թելադրում, թե իրենք ոնց իրենց կդրսևորեն: Յուրաքանչյուրիս գենի մեջ նստած է հայի ռազմական ոգին` հայրենիքը պաշտպանելու, ոչ թե ուրիշի տարածքը գրավելու, ու այդ գենը արթնանում է այդ պահին: Ինչքան էլ չսովորի իր պատմությունը, միևնույն է, զենք է վերցնելու իր հայրենքը պաշտպանելու է:

Հայերի համար մայիսի 28-ը շատ ավելին է, քան պարզապես Առաջին հանրապետության օրը․ այս ամսաթիվը խորհրդանշում մեր հաղթանակը կենաց ու մահու կռվում։ Այսօր կպատմենք խիզախ զորահրամանատարներից մեկի՝ հայտնի Դանիել Բեկ-Փիրումովի հերոսական կյանքի և ողբերգական մահվան մասին։

Դավիթ Գալստյան, Sputnik Արմենիա

1918թ.-ի Մայիսյան հերոսամարտերի գլխավոր հերոսներից մեկի՝ Դանիել Բեկ-Փիրումյանի (Բեկ-Փիրումովի) անունը հայտնի է Սարդարապատի ճակատամարտից, բայց նրա կենսագրության որոշ հետաքրքիր դրվագներ ստվերում են մնացել։

Կարեն Փահլևանյանը

© Sputnik / Aram Nersesyan

Sputnik Արմենիան «Սարդարապատ» թանգարանի (Սարդարապատի հերոսամարտի հուշահամալիր, Հայոց ազգագրության և ազատագրական պայքարի պատմության թանգարան» ՊՈԱԿ) տնօրեն Կարեն Փահլևանյանի հետ միասին պատմում է 1918թ․-ի մայիսի 28-ին Հայաստանի առաջին հանրապետության ստեղծման «մեղավորներից» մեկի մասին։

Կարմիր Վարդանը

Նրա զորահրամանատարական տաղանդի մասին շատերն են գրել։ Ամենահայտնի փաստերից մեկը՝ Բեկ-Փիրումյանը անմիջական մասնակցություն է ունեցել Սարդարապատի հերոսամարտին, կռվել է իբրև սովորական զինվոր։

«Շատ քիչ հրամանատարներ էին իրենց թույլ տալիս առաջնագծում մասնակցել մարտին և հասցնել նաև լինել շտաբում»,-ասում է Փահլևանյանը։

Դանիեոլ Բեկ–Փիրումովի թուրը

© Sputnik / Aram Nersesyan

Այստեղ հետաքրքիր նրբություն կա, որի մասին ժամանակին խոսել է արքեպիսկոպոս, հետագայում Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոս Գարեգին Հովսեփյանը, ինչպես նաև գրող և պատմաբան Բագրատ Ուլուբաբյանն իր «Սարդարապատ» աշխատության մեջ։ Բեկ-Փիրումյանի զինվորական համազգեստի աստառը կարմիր էր, և ռազմի դաշտ մտնելուց առաջ նա շուռ էր տալիս՝ կարմիր կողմը դեպի դուրս։

Ամենադժվարն առաջին անկախությունն էր. ինչով են նման Առաջին և Երրորդ հանրապետությունները

Պատմաբան Ուլուբաբյանը, ներկայացնելով, թե ինչպես է Բեկ-Փիրումյանի մասնակցությունը մարտին ոգեշնչել զինվորներին, նրան անվանել է «Կարմիր Վարդան»` զուգահեռ անցկացնելով Ավարայրի հերոս Վարդան Մամիկոնյանի հետ։

Կարեն Փահլևանյանը ցույց է տալիս Բեկ–Փիրումովի նկարը

© Sputnik / Aram Nersesyan

Բեկ-Փիրումյանի` կարմիր աստառով մարտին դուրս գալու պատճառների մասին երկու վարկած կա։ Առաջինի համաձայն՝ նա չէր ուզում, որ վիրավորվելու դեպքում ենթակաները տեսնեն իր արյունը։ Բայց Փահլևանյանը կարծում է, որ երկրորդ վարկածն ավելի հավանական է․թաքցնելով ուսադիրներն ու տարբերանշանները` Փիրումյանը չէր ցանկանում, որ թշնամին իմանա, թե ով է մարտի դաշտում։

Հետաքրքիր է`ինչպես Մամիկոնյանների դեպքում՝ Ավարայրի ճակատամարտի ժամանակ, այնպես էլ Սարդարապատում Բեկ-Փիրումյանների գերդաստանի միաժամանակ վեց ներկայացուցիչ է եղել մարտի դաշտում։ Այնտեղ էին հրամանատարի երկու որդիները, նրա զարմիկ Պողոս Բեկ-Փիրումովը՝ որդու հետ, և մյուս հորեղբորորդին՝ Հովսեփը։ Նրանք հայրենիքին տվել էին ամեն ինչ և պատրաստ էին նվիրաբերել անգամ իրենց զավակներին։ 

Համեստ «Էրզրումի առյուծը»

Բեկ-Փիրումյանի տաղանդն ի հայտ էր եկել դեռ Առաջին Աշխարհամարտի ժամանակ՝ Էրզրումի օպերացիայի ընթացքում։ Ցարական բանակի կազմում նա անմիջական մասնակցություն էր ունեցել օպերացիայի կազմակերպմանը։

Հենց այն ժամանակ նա ստանում է «Էրզրումի առյուծ» մականունը։ Ավելի ուշ Բեկ-Փիրումյանը արժանանում է Ցարական Ռուսաստանի բարձրագույն պարգևներից մեկին՝ Գեորգիևյան Ոսկե Խաչին։ Որոշված էր նրան գեներալի կոչում շնորհել, բայց սկսվեց բոլշևիկյան հեղափոխությունը և ուսադիրները «մնացին ճանապարհին»։

Դանիել Բեկ–Փիրումյանի լուսանկարը Սարդարապատի թանգարանում

© Sputnik / Aram Nersesyan

Ավելի ուշ նա, այնուամենայնիվ, գեներալի կոչում ստացավ, բայց արդեն Հայաստանի առաջին հանրապետությունում։ Մինչ այդ ռուսական բանակի կազմում արժանացել էր բազմաթիվ պարգևների, այդ թվում ՝ Սուրբ Վլադիմիրի և Սուրբ Գեորգիի շքանշանների։

Ավելի ուշ շրջանի հայ զորահրամանատարները, օրինակ՝ մարշալ Բաղրամյանը, մանրամասն նկարագրել են պատերազմի ընթացքում իրենց գործողությունները, բայց Դանիել Բեկ-Փիրումյանի մասին տեղեկությունները շատ սուղ են, այդ թվում՝ նրա համեստության պատճառով։

Հայաստանում կանայք Շվեյցարիայից դեռ 53 տարի առաջ ընտրելու իրավունք ունեին

28 մայիսի 2020, 08:28

Երբ Դանիել Բեկ-Փիրումյանը Սարդարապատի ջոկատի հրամանատարի պաշտոնում փոխարինեց իր զարմիկ Հովսեփ Բեկ-Փիրումյանին, երկուսն էլ գնդապետի կոչում ունեին։ Դանիելը եղբորը խնդրեց չնեղանալ, չէ՞ որ միևնույնն է՝ ուս ուսի կռվելու էին թուրքերի դեմ։

Նրա համեստ բնավորությունը լավ արտահայտվում է ևս մի հետաքրքիր դրվագում, որը տեղի է ունեցել հենց Սարդարապատի հերոսամարտի ընթացքում։

Երբ մերոնք ջախջախեցին թուրքերի առաջին զորախումբը և պետք է հակահարձակման անցնեին, զորքը խմելու ջրի կարիք ուներ, իսկ մոտակայքում ոչ մի տեղ աղբյուր չկար։

Սնունդը, զինամթերքն ու հանդերձանքը ևս չէին հերիքում։ Բեկ-Փիրումովը որոշում է նամակ գրել Երևանի նահանգի ղեկավար (հետագայում՝ Առաջին Հանրապետության հիմնադիրներից) Արամ Մանուկյանին, որում պատմում է զինվորների քաջագործությունների մասին և միայն վերջում է հիշատակում, որ զորքը սաստիկ ծարավ է։

«Երբ հեռագրողը (նույնպես Դանիել անունով) հարցնում է հրամանատարին՝ գուցե արժե՞ գրել, որ զորքը նաև քաղցած է, Բեկ-Փիրումյանը պատասխանում է. «Դե, կհասկանան»,-պատմում է Փահլևանյանը։

Տոնի տխուր կողմը. Սարդարապատի հերոսամարտի հուշահամալիրում մայիսի 28–ին մարդ չկա

Իսկ երբ ռազմաճակատ է գալիս նրա որդին՝ Միքայելը, որը մինչ այդ Թիֆլիսում հանդիպել էր Վահան Տերյանին, Բեկ-Փիրումովը մանրամասն հարցուփորձ արեց նրանց շփման մասին։ Նա հետաքրքրվում էր՝ հո Միքայելին ավելորդ  ուշադրություն չեն ցուցաբերել, ինչ է թե Բեկ-Փիրումովի որդին է։

Նա միշտ զգուշացնում էր որդիներին, որ հնարավորության դեպքում չասեն, թե ով է իրենց հայրը։ Բեկ-Փիրումովն իր հանդեպ ոչ մի արտոնություն չէր ընդունում և իր հարազատներին էլ թույլ չէր տալիս։

Խախտելով հրամանը

Հետաքրքիր է, որ Սարդարապատի ճակատամարտը սկսելու որոշումը ինքը՝ Բեկ-Փիրումյանն է ընդունել, չնայած ղեկավարությունը հրամայել էր անել ճիշտ հակառակը։ 

Փահլևանյանի խոսքով՝ 1918-ի մայիսին հայ ազգի ճակատագիրը վճռվում էր միաժամանակ երկու ուղղություններով․մեկը Տրապիզոնում ու Բաթումիում թուրքերի հետ բանակցություններն էին, մյուսը՝ մարտի դաշտը։

Սարդարապատ. ինչ գիտենք հայերին երկրորդ ցեղասպանությունից փրկած ճակատամարտի մասին

28 մայիսի 2020, 14:10

Բեկ-Փիրումյանն այն ժամանակ ռազմական հրամանատարության կազմում երրորդ մարդն էր՝ գլխավոր հրամանատար Թովմաս Նազարբեկյանից և Արարատյան ճակատի հրամանատար Մովսես Սիլիկյանից հետո (Բեկ-Փիրումյանը նրա տեղակալն էր` խմբ․)

Թանգարանի տնօրենի խոսքով՝ այդ ժամանակահատվածը Հայաստանի պատմության բավականին դժնդակ և ցավագին շրջան էր։ Թուրքերի հետ բանակցություններում հայկական պատվիրակությունը փորձում էր ամեն կերպ հասնել զինադադարի կնքման։

Քաղաքական ղեկավարությունը, ինչպես և Նազարբեկյանը, համարում էին, որ պետք է հրաժարվել ռազմական դիմադրությունից, Սիլիկյանը դեռ չէր կողմնորոշվել, իսկ ահա Բեկ-Փիրումովը հակառակ կարծիքի էր։

«Նահանջի հրաման կար, բայց աշխատեց նրա անհատական գործոնը։ Բեկ-Փիրումյանը հայտարարեց, որ ճակատամարտելու է, չնայած դրա համար նրան ռազմական դատարան էր սպառնում»,-ասում է Փահլևանյանը։

Իհարկե, նրան չդատեցին։ Առաջին հերթին հենց Սարդարապատի ճակատամարտում հաղթանակի շնորհիվ կազմավորվեց Հայաստանի առաջին հանրապետությունը։

Տաղանդավոր զորահրամանատարի պատմությունը ողբերգական ավարտ ունեցավ 1921թ․-ի վերջին։ 1920թ․-ին նա որդու հետ միասին գերի ընկավ թուրքերին, իսկ Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո Ղարաքիլիսայի (այժմ՝ Վանաձոր) մոտակայքում գնդակահարվեց բոլշևիկների կողմից։ Բեկ-Փիրումյանը թաղված Էջմիածնում

Հայերի համար մայիսի 28-ը շատ ավելին է, քան պարզապես Առաջին հանրապետության օրը․ այս ամսաթիվը խորհրդանշում մեր հաղթանակը կենաց ու մահու կռվում։ Այսօր կպատմենք խիզախ զորահրամանատարներից մեկի՝ հայտնի Դանիել Բեկ-Փիրումովի հերոսական կյանքի և ողբերգական մահվան մասին։

Դավիթ Գալստյան, Sputnik Արմենիա

1918թ.-ի Մայիսյան հերոսամարտերի գլխավոր հերոսներից մեկի՝ Դանիել Բեկ-Փիրումյանի (Բեկ-Փիրումովի) անունը հայտնի է Սարդարապատի ճակատամարտից, բայց նրա կենսագրության որոշ հետաքրքիր դրվագներ ստվերում են մնացել։

Կարեն Փահլևանյանը

© Sputnik / Aram Nersesyan

Sputnik Արմենիան «Սարդարապատ» թանգարանի (Սարդարապատի հերոսամարտի հուշահամալիր, Հայոց ազգագրության և ազատագրական պայքարի պատմության թանգարան» ՊՈԱԿ) տնօրեն Կարեն Փահլևանյանի հետ միասին պատմում է 1918թ․-ի մայիսի 28-ին Հայաստանի առաջին հանրապետության ստեղծման «մեղավորներից» մեկի մասին։

Կարմիր Վարդանը

Նրա զորահրամանատարական տաղանդի մասին շատերն են գրել։ Ամենահայտնի փաստերից մեկը՝ Բեկ-Փիրումյանը անմիջական մասնակցություն է ունեցել Սարդարապատի հերոսամարտին, կռվել է իբրև սովորական զինվոր։

«Շատ քիչ հրամանատարներ էին իրենց թույլ տալիս առաջնագծում մասնակցել մարտին և հասցնել նաև լինել շտաբում»,-ասում է Փահլևանյանը։

Դանիեոլ Բեկ–Փիրումովի թուրը

© Sputnik / Aram Nersesyan

Այստեղ հետաքրքիր նրբություն կա, որի մասին ժամանակին խոսել է արքեպիսկոպոս, հետագայում Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոս Գարեգին Հովսեփյանը, ինչպես նաև գրող և պատմաբան Բագրատ Ուլուբաբյանն իր «Սարդարապատ» աշխատության մեջ։ Բեկ-Փիրումյանի զինվորական համազգեստի աստառը կարմիր էր, և ռազմի դաշտ մտնելուց առաջ նա շուռ էր տալիս՝ կարմիր կողմը դեպի դուրս։

Ամենադժվարն առաջին անկախությունն էր. ինչով են նման Առաջին և Երրորդ հանրապետությունները

Պատմաբան Ուլուբաբյանը, ներկայացնելով, թե ինչպես է Բեկ-Փիրումյանի մասնակցությունը մարտին ոգեշնչել զինվորներին, նրան անվանել է «Կարմիր Վարդան»` զուգահեռ անցկացնելով Ավարայրի հերոս Վարդան Մամիկոնյանի հետ։

Կարեն Փահլևանյանը ցույց է տալիս Բեկ–Փիրումովի նկարը

© Sputnik / Aram Nersesyan

Բեկ-Փիրումյանի` կարմիր աստառով մարտին դուրս գալու պատճառների մասին երկու վարկած կա։ Առաջինի համաձայն՝ նա չէր ուզում, որ վիրավորվելու դեպքում ենթակաները տեսնեն իր արյունը։ Բայց Փահլևանյանը կարծում է, որ երկրորդ վարկածն ավելի հավանական է․թաքցնելով ուսադիրներն ու տարբերանշանները` Փիրումյանը չէր ցանկանում, որ թշնամին իմանա, թե ով է մարտի դաշտում։

Հետաքրքիր է`ինչպես Մամիկոնյանների դեպքում՝ Ավարայրի ճակատամարտի ժամանակ, այնպես էլ Սարդարապատում Բեկ-Փիրումյանների գերդաստանի միաժամանակ վեց ներկայացուցիչ է եղել մարտի դաշտում։ Այնտեղ էին հրամանատարի երկու որդիները, նրա զարմիկ Պողոս Բեկ-Փիրումովը՝ որդու հետ, և մյուս հորեղբորորդին՝ Հովսեփը։ Նրանք հայրենիքին տվել էին ամեն ինչ և պատրաստ էին նվիրաբերել անգամ իրենց զավակներին։ 

Համեստ «Էրզրումի առյուծը»

Բեկ-Փիրումյանի տաղանդն ի հայտ էր եկել դեռ Առաջին Աշխարհամարտի ժամանակ՝ Էրզրումի օպերացիայի ընթացքում։ Ցարական բանակի կազմում նա անմիջական մասնակցություն էր ունեցել օպերացիայի կազմակերպմանը։

Հենց այն ժամանակ նա ստանում է «Էրզրումի առյուծ» մականունը։ Ավելի ուշ Բեկ-Փիրումյանը արժանանում է Ցարական Ռուսաստանի բարձրագույն պարգևներից մեկին՝ Գեորգիևյան Ոսկե Խաչին։ Որոշված էր նրան գեներալի կոչում շնորհել, բայց սկսվեց բոլշևիկյան հեղափոխությունը և ուսադիրները «մնացին ճանապարհին»։

Դանիել Բեկ–Փիրումյանի լուսանկարը Սարդարապատի թանգարանում

© Sputnik / Aram Nersesyan

Ավելի ուշ նա, այնուամենայնիվ, գեներալի կոչում ստացավ, բայց արդեն Հայաստանի առաջին հանրապետությունում։ Մինչ այդ ռուսական բանակի կազմում արժանացել էր բազմաթիվ պարգևների, այդ թվում ՝ Սուրբ Վլադիմիրի և Սուրբ Գեորգիի շքանշանների։

Ավելի ուշ շրջանի հայ զորահրամանատարները, օրինակ՝ մարշալ Բաղրամյանը, մանրամասն նկարագրել են պատերազմի ընթացքում իրենց գործողությունները, բայց Դանիել Բեկ-Փիրումյանի մասին տեղեկությունները շատ սուղ են, այդ թվում՝ նրա համեստության պատճառով։

Հայաստանում կանայք Շվեյցարիայից դեռ 53 տարի առաջ ընտրելու իրավունք ունեին

28 մայիսի 2020, 08:28

Երբ Դանիել Բեկ-Փիրումյանը Սարդարապատի ջոկատի հրամանատարի պաշտոնում փոխարինեց իր զարմիկ Հովսեփ Բեկ-Փիրումյանին, երկուսն էլ գնդապետի կոչում ունեին։ Դանիելը եղբորը խնդրեց չնեղանալ, չէ՞ որ միևնույնն է՝ ուս ուսի կռվելու էին թուրքերի դեմ։

Նրա համեստ բնավորությունը լավ արտահայտվում է ևս մի հետաքրքիր դրվագում, որը տեղի է ունեցել հենց Սարդարապատի հերոսամարտի ընթացքում։

Երբ մերոնք ջախջախեցին թուրքերի առաջին զորախումբը և պետք է հակահարձակման անցնեին, զորքը խմելու ջրի կարիք ուներ, իսկ մոտակայքում ոչ մի տեղ աղբյուր չկար։

Սնունդը, զինամթերքն ու հանդերձանքը ևս չէին հերիքում։ Բեկ-Փիրումովը որոշում է նամակ գրել Երևանի նահանգի ղեկավար (հետագայում՝ Առաջին Հանրապետության հիմնադիրներից) Արամ Մանուկյանին, որում պատմում է զինվորների քաջագործությունների մասին և միայն վերջում է հիշատակում, որ զորքը սաստիկ ծարավ է։

«Երբ հեռագրողը (նույնպես Դանիել անունով) հարցնում է հրամանատարին՝ գուցե արժե՞ գրել, որ զորքը նաև քաղցած է, Բեկ-Փիրումյանը պատասխանում է. «Դե, կհասկանան»,-պատմում է Փահլևանյանը։

Տոնի տխուր կողմը. Սարդարապատի հերոսամարտի հուշահամալիրում մայիսի 28–ին մարդ չկա

Իսկ երբ ռազմաճակատ է գալիս նրա որդին՝ Միքայելը, որը մինչ այդ Թիֆլիսում հանդիպել էր Վահան Տերյանին, Բեկ-Փիրումովը մանրամասն հարցուփորձ արեց նրանց շփման մասին։ Նա հետաքրքրվում էր՝ հո Միքայելին ավելորդ  ուշադրություն չեն ցուցաբերել, ինչ է թե Բեկ-Փիրումովի որդին է։

Նա միշտ զգուշացնում էր որդիներին, որ հնարավորության դեպքում չասեն, թե ով է իրենց հայրը։ Բեկ-Փիրումովն իր հանդեպ ոչ մի արտոնություն չէր ընդունում և իր հարազատներին էլ թույլ չէր տալիս։

Խախտելով հրամանը

Հետաքրքիր է, որ Սարդարապատի ճակատամարտը սկսելու որոշումը ինքը՝ Բեկ-Փիրումյանն է ընդունել, չնայած ղեկավարությունը հրամայել էր անել ճիշտ հակառակը։ 

Փահլևանյանի խոսքով՝ 1918-ի մայիսին հայ ազգի ճակատագիրը վճռվում էր միաժամանակ երկու ուղղություններով․մեկը Տրապիզոնում ու Բաթումիում թուրքերի հետ բանակցություններն էին, մյուսը՝ մարտի դաշտը։

Սարդարապատ. ինչ գիտենք հայերին երկրորդ ցեղասպանությունից փրկած ճակատամարտի մասին

28 մայիսի 2020, 14:10

Բեկ-Փիրումյանն այն ժամանակ ռազմական հրամանատարության կազմում երրորդ մարդն էր՝ գլխավոր հրամանատար Թովմաս Նազարբեկյանից և Արարատյան ճակատի հրամանատար Մովսես Սիլիկյանից հետո (Բեկ-Փիրումյանը նրա տեղակալն էր` խմբ․)

Թանգարանի տնօրենի խոսքով՝ այդ ժամանակահատվածը Հայաստանի պատմության բավականին դժնդակ և ցավագին շրջան էր։ Թուրքերի հետ բանակցություններում հայկական պատվիրակությունը փորձում էր ամեն կերպ հասնել զինադադարի կնքման։

Քաղաքական ղեկավարությունը, ինչպես և Նազարբեկյանը, համարում էին, որ պետք է հրաժարվել ռազմական դիմադրությունից, Սիլիկյանը դեռ չէր կողմնորոշվել, իսկ ահա Բեկ-Փիրումովը հակառակ կարծիքի էր։

«Նահանջի հրաման կար, բայց աշխատեց նրա անհատական գործոնը։ Բեկ-Փիրումյանը հայտարարեց, որ ճակատամարտելու է, չնայած դրա համար նրան ռազմական դատարան էր սպառնում»,-ասում է Փահլևանյանը։

Իհարկե, նրան չդատեցին։ Առաջին հերթին հենց Սարդարապատի ճակատամարտում հաղթանակի շնորհիվ կազմավորվեց Հայաստանի առաջին հանրապետությունը։

Տաղանդավոր զորահրամանատարի պատմությունը ողբերգական ավարտ ունեցավ 1921թ․-ի վերջին։ 1920թ․-ին նա որդու հետ միասին գերի ընկավ թուրքերին, իսկ Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո Ղարաքիլիսայի (այժմ՝ Վանաձոր) մոտակայքում գնդակահարվեց բոլշևիկների կողմից։ Բեկ-Փիրումյանը թաղված Էջմիածնում։

09.10.2024

Իմ սիրելի խաղալիքը իմ մեծ եղբոր մանկութայ առյուծն է։ Նա ինձ նվիրեց, երբ ես երեք տարեկան էին։Ես չգիտմ, թե ինչ էր եղբայրս դրել խաղալիքի անունը, բայց ես նրան անվանեցի իմ սիրած հեքիաթի հերոսի անունով՝ Շեկո։ Շկոն քսան տարեկան է։ Ես նրա հետ ամեն օր խաղում եմ։ Նա իմ ըկերն է։ Ես նրան տանում եմ իմ հետ զբոսնելու։ Շեկոյին միշտ փրկում եմ խաղիս ժամանակ։ Ես նրան պահում եմ անկողնուս մեջ։ Մենք միշտ միասին ենք գիշեր, թե ցերեկ։ Շեկոն իմ ամենալավ ընկերն է։

07.10.2024

Դարեր շարունակ հայ ազգը, կանգնելով դժվարությունների, պառակտման, պատերազմի ու ոչնչացման եզրին, գտել է փրկության իր ճանապարհը. զենքից բացի` հավատ, միտք ու գրիչ:

387թ. Հայաստանը, բաժանված լինելով երկու մասի, այս անգամ ևս կանգնեց մեծ խնդրի առաջ. մի կողմից` կրոնական, իսկ մյուս կողմից` քաղաքական: Դեռ 301 թվականին, երբ քրիստոնեությունն ընդունվեց որպես պետական կրոն, հայ ժողովուրդը գրում ու կարդում էր հունարեն և ասորորեն լեզուներով: Արդյունքում շատերն էին դժվարանում հասկանալ Սուրբ գիրքը և Աստծո պատգամները, ինչը խոցելի էր դարձնում հավատքը:

301 թվականին առաջինը քրիստոնեությունն ընդունած ազգը սկսել էր կատարել առաջին քայլերն Աստծուն լսելու, ճանաչելու և հասկանալու համար: Սակայն մինչև 5-րդ դար հայկական եկեղեցիներում Աստծո խոսքը հնչում էր տարբեր լեզուներով` հունարեն և ասորերեն, ուստի անհրաժեշտ էին անհատներ, ովքեր կկարողանային մեկնել, թարգմանել Աստծո խոսքը:

Ահա այս պայմաններում էր, որ Ս. Մեսրոպ վարդապետը Սահակ Պարթև կաթողիկոսի օրհնությամբ և Վռամշապուհ արքայի աջակցությամբ ձեռնամուխ եղավ հայոց տառերի ստեղծմանը, այնուհետև Աստվածաշնչի թարգմանությանը:

Հայոց գրերը ստեղծելու նպատակով Մեսրոպ Մաշտոցն իր աշակերտների հետ ճանապարհ է ընկնում Եդեսիա և Սամոսատ քաղաքները, ուսումնասիրում օտարալեզու մատյանները, խորհրդակցում ասորի և հույն գիտունների հետ և 405 թվականին ստեղծում հայոց գրերը։

Ըստ ավանդության՝ նա մի պահ հայացքը թեքել է այն մագաղաթից, որի վրա գրում էր, և նկատել է Աստծո ձեռքը, որը ձախից աջ գրում էր այբուբենի տառերը։ Գյուտից հետո Մաշտոցը գնում է Սամոսատ, որտեղ հանձնարարում է Հռոփանոս անունով մի հույն գեղագրի ձևավորել իր ստեղծած տառերը: Դա բեկումնային դարձավ հայ ժողովրդի թե՛ կրոնական, թե՛ մշակութային, թե՛ քաղաքական կյանքի հետագա ընթացքի համար:

Գրերի գյուտից անմիջապես հետո Մեսրոպ Մաշտոցը, Սահակ Պարթևն ու նրանց աշակերտներն անցան թարգմանական աշխատանքներին, որի նպատակը երկիրը հունական ազդեցությունից ազատելն էր՝ հայոց դպրոցներ հիմնելու, քրիստոնեական կարևոր գրքերը և այլ երկեր հայերեն թարգմանելու, եկեղեցական ծեսերը հայկականացնելու, ինքնուրույն հայալեզու դպրություն սկզբնավորելու միջոցով:

Առաջին նախադասությունը եղավ Սողոմոնի «Առակաց գրքից» թարգմանված հատվածը. «Ճանաչել զիմաստություն և զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյ»: Ապա սկսվեց Աստվածաշունչ մատյանի ամբողջական թարգմանությունը, որը տևեց ընդհանուր առմամբ 30 տարի և ֆրանսիացի գիտնական Լա Կրոզի կողմից համարվեց «Թարգմանությունների թագուհի»:

Աստված խոսեց հայերեն, խոսեց հարազատ ու կենդանի լեզվով: Սուրբ թարգմանիչները ստեղծեցին այն ճանապարհը, որով Աստված մոտեցավ մեզ, և մենք մոտեցանք Աստծուն: Աստված մեզ հետ խոսեց հայերեն:

Նրանք եղան Աստծո թարգմանիչները և «թարգմանեցին Աստծուն»: Եվ այս անփոխարինելի ներդրման համար Հայ Առաքելական եկեղեցին սահմանել է հատուկ տոն՝ Ս. Թարգմանչաց տոն, որը նշվում է հոկտեմբերի երկրորդ շաբաթ օրը:
5-րդ դարով , սակայն, չավարտվեց թարգմանչաց շարժումը: Ամեն տարի այս տոնը հիշեցնում է Աստծո խոսքը լսելու, հասկանալու և այն հասանելի դարձնելու կարևորության մասին:

Իզուր չէ կարևորվում առաջին թարգմանված նախադասությանը. «Ճանաչել իմաստությունն ու խրատը, իմանալ հանճարի խոսքերը», որ նշանակում է գիտակված ապրել Աստծո խոսքով. ճանաչել Նրան, լսել Նրան, կատարել Նրա խոսքը:

Որսորդն եւ կաքաւն

Որսորդն կալաւ կաքաւ մի եւ կամէր զենուլ: Եւ ասէ կաքաւն.

— Մի՛ սպանանէր զիս, զի ես խաբեցից զբազում կաքաւս ու ածից յականատս քո:

Եւ ասէ որսորդն.

— Այժմ ստուգիւ մեռցիս ի ձեռաց իմոց, զի զսիրելիս եւ զազգականս քո մատնես ի մահ:

Բառարան

կալաւ — բռնեց

զենուլ — մորթել

ասէ — ասում է

զիս — ինձ

զի — որ, թե, որովհետև, որպեսզի

խաբեցից — խաբեմ, կխաբեմ, պիտի խաբեմ, խաբելու եմ

ածից — բերեմ, կբերեմ, պիտի բերեմ, բերելու եմ

ականատ — թակարդ

յականատ — (դեպի) թակարդները, թակարդներում

ստուգիւ — ստուգապես, իսկապես

մեռցիս — մեռնես, կմեռնես, պիտի մեռնես, մեռնելու ես

ի ձեռաց — ձեռքից

զսիրելիս — սիրելիներին

զազգականս — ազգականներին

մատնես — մատնում ես

ի մահ — մահվան

 Հարցեր և առաջադրանքներ

Ճիշտ կարդա հետևյալ բառերը.

զբազում, զսիրելիս, յականատս:

Աշխարհաբար դարձրու հետևյալ բառերն ու բառակապակցությունները.

կաքաւ մի, մի՛ սպանաներ, զբազում կաքաւս, յականատս քո, ի ձեռաց իմոց, զսիրելիս եւ զազգականս քո:

Արտագրիր այս հարցերի պատասխանները.

Ի՞նչ բռնեց որսորդը:

Կաքավն ի՞նչ խոստացավ որսորդին:

Կաքավի խոստմանն ի՞նչ վերաբերմունք ցույց տվեց որսորդը:

Առակն աշխարհաբար դարձրու:

Ինչպիսի՞ն է կաքավը (բնութագրիր կաքավին): Ինչ է ցույց տալիս առակը:

Նույն բովանդակությամբ պատմություն հորինիր, որի հերոսները միայն մարդիկ են:

Վարդան Այգեկցի

Կտակ վասն գանձի

Իմաստասէր ոմն աղքատ ունէր ծոյլ որդիս եւ ի ժամ մահուն կոչեաց զորդիսն եւ ասէ.

— Ո՛վ որդեակք, բազում գանձ կայ պահեալ ի հարցն իմոց յայգին մեր, իսկ զտեղին ոչ ցուցանեմ ձեզ, այլ որ աշխատի ևւ խորագոյն փորէ, նա գտանէ զգանձն:

Եւ յետ մահուն հօրն, սկսան որդիքն ջանալ մեծաւ աշխատութեամբ եւ խորագոյն վարէին, եւ ամէն մէկ իւրն ջանայր, զի ինքն գտցէ զգանձն:

Եւ սկսաւ այգին աճիլ եւ զօրանալ եւ ետ բազում պտուղ եւ ելից զնոսա գանձիւ:

Բառարան

ոմն — մի մարդ, մեկը (ոմն աղքատ – մի աղքատ մարդ)

որդիս — որդիներ

ի ժամ մահուն — մահվան ժամին

կոչեաց — կանչեց

զորդիսն — որդիներին

որդեակք — որդյակներ

պահեալ — պահված

ի հարցն իմոց — իմ հայրերից, իմ հայրերի կողմից

յայգին — այգում

զտեղին — տեղը

ոչ ցուցանեմ — ցույց չեմ տալիս

որ — ով, ով որ

խորագոյն — ավելի խոր

փորէ — այստեղ` փորի

գտանէ — այստեղ` կգտնի

յետ մահուան հօրն — հոր մահվանից հետո

մեծաւ աշխատութեամբ — մեծ չարչարանքով

վարէին — վարում էին

իւր ջանայր — ինքն էր ջանում (ձգտում էր)

զի — որ, որպեսզի

գտցէ — գտնի, կգտնի, պիտի գտնի, գտնելու է

ետ — տվեց

ելից — լցրեց

զնոսա — նրանց

գանձիւ — գանձով

Հարցեր և առաջադրանքներ

Ճիշտ կարդա այս բառերն ու բառակապակցությունները.

Կոչեաց, որդեակք, պահեալ, աշխատութեամբ, յայգին, յետ, զտեղին, զգանձն, զնոսա, մահուան, խորագոյն, իւրն:

Հետևյալ բառերն ու բառակապակցություններն աշխարհաբար դարձրու.

ասէ, որդիքն, սկսան, յայգին մեր, զգանձն, սկսաւ, բազում պտուղ, ետ բազում պտուղ:

Աշխարահաբար դարձրու առակը:

Ինչի՞ց է երևում հոր իմաստասեր լինելը:

Մեկ նախադասությամբ գրիր` ի՞նչ է ցույց տալիս առակը:

Վարդան Այգեկցի

Առիւծ եւ աղուէս

Առիւծ մի կորիւն ծնաւ, եւ ժողովեցան կենդանիքն ի տես եւ յուրախութիւն: Գայ աղուէսն ի մէջ բազմամբոխին եւ մեծահանդիսիւ նախատեաց զառիւծն յատեանն բարձր ձայնիւ եւ անարգեաց, թէ`

— Ա՞յդ է քո կարողութիւնդ, զի մի՛ կորիւն ծնանիս եւ ոչ բազում:

Պատասխանի ետ առիւծն հանդարտաբար եւ ասէ.

— Այո՛, մի՛ կորիւն ծնանիմ, բայց առիւծ ծնանիմ եւ ոչ աղուէս քան զքեզ:

Բառարան

Ի տես եւ յուրախութիւն — տեսնելու և ուրախանալու

գայ — գալիս է

ի մէջ բազմամբոխին — բազմամբոխի (հավաքվածների մեջ)

մեծահանդիսիւ — այստեղ` հանդիսականների ներկայությամբ

զառիւծն — առյուծին

ծնանիս — ծնում ես

պատասխանի ետ — պատասխան տվեց, պատասխանեց

ասէ — ասում է

ծնանիմ — ծնում եմ

Հարցեր և առաջադրանքներ

Ճիշտ կարդա այս բառերը.

Զքեզ, առիւծ, կորիւն, կարողութիւն, յուրախութիւն, յատեանն, գայ, աղուէս, նախատեաց, անարգեաց:

Այս բառերն ու բառակապակցություններն աշխարհաբար դարձրու.

կենդանիքն, ծնաւ, ժողովեցան, նախատեաց, անարգեաց, բարձր ձայնիւ, ոչ աղուէս քան զքեզ:

Գրաբար դարձրու առակի համառոտ փոխադրությունը.

Առյուծը մի կորյուն ծնեց, և աղվեսը նախատեց նրան (զնա), որ մի՛ կորյուն է ծնում և ոչ բազում: Իսկ առյուծը պատասխանեց.

— Մի կորիւն եմ ծնում, բայց առիւծ:

Ի՞նչ է ցույց տալիս առակը:

Նույն բովանդակությամբ մի պատմություն գրիր, որի հերոսները մարդիկ են:

Մխիթար Գոշ

Արջ եւ մրջիւն

Զբոյն մրջեան արջ փորէր եւ լեզուաւ ժողովէր եւ ուտէր: Եւ հնարի մրջիւն սատակել զնա: Երթեալ առ պիշակ եւ գոռեխ եւ մժեխ եւ շանաճանճ եւ բրէտ եւ առ նմանք սոցին, եւ աղաչէ օգնել իբր ազգայինք: Ցաւակցեն` հարկանեն զաչս եւ զլսելիս արջուն, եւ հարկանէ գլուխ զքարի, եւ նեխի եւ որդունք եւս ծնանին: Եւ ի սասկութենէ ցաւոց` զբերան բացեալ գոչէր, եւ նոցա մտեալ յորովայնն` խոցոտեն զաղիսն, եւ նեղեալ դիմէ ի հոսանս ջրոյ, եւ այնչափ ի ներքս մտեալ` հեղձանի:

Բառարան

մրջեան — մրջյունի

փորէր — փորում էր

ժողովէր — ժողովում էր (հավաքում էր)

ուտէր — ուտում էր

հնարի — հնարում է, հնար է գտնում

սատակել — սպանել

երթեալ — գնացել, գնացած, գնալով (այստեղ` գնում է)

պիծակ, գոռեխ, մժեխ, շանաճանճ, բրետ — միջատներ

գոռեխ եւ մժեղ եւ շնաճանճ եւ բրետ — պիծակի, գոռեխի, մժեղի, շնաճանճի և բրետի մոտ

առ նմանք սոցին — սրանց նմանների մոտ

աղաչէ — աղաչում է

ազգայինք — ազգայիններ

ցաւակցեն — ցավակցում են

հարկանեմ — 1. Խփել, ծեծել, տանջել 2. Վիրավորել, խոցել, խայթել

հարկանեն — խայթում են

հարկանէ — խփում է

նեխի — նեխում է

որդունք — որդեր

եւս — նաև, էլ

ծնանին — ծնվում են

ի սաստկութենէ — սաստկությունից

ցաւոց — ցավերի

բացեալ — բացած, բացելով

գոչէր — գոչում էր

նոցա մտեալ յորովայնն — նրանք մտնելով որովայնը

խոցոտեն — խոցոտում են

զաղիսն — աղիները

նեղեալ — նեղված, նեղվելով

դիմէ — այստեղ` գնում է

ի հոսանս ջրոյ — ջչի հոսանքին

այնչափ ներքս մտեալ — այստեղ` այնքան խորն է մտնում

հեղձանի — խեղդվում է

Հարցեր և առաջադրանքներ

Ճիշտ կարդա այս բառերը.

զբոյն, մրջեան, լեզուաւ, մրջիւն, զնա, երթեալ, զլսելիս, զքարի, զբերան, բացեալ, մտեալ, նեղեալ, յորովայնն, ջրոյ:

Աշխարհաբար դարձրու հետևյալ բառակապակցությունները.

զբոյն մրջեան, զաչս եւ զլսելիս արջուն, ի սաստկութենէ ցաւոց:

Բարձրաձայն կարդա առակը`

ա) հանելով բոլոր եւ — երը և համապատասխանաբար փոխելով հնչերանգը

բ) ինչպես գրված է, պահպանելով բոլոր եւ — երը: Ի՞նչ տարբերություն նկատեցիր:

Աշխարհաբար դարձրու առակը:

Ի՞նչ է ցույց տալիս առակը:

Նույն բովանդակությամբ պատմություն հորինիր այլ կենդանիների մասին:

Ինքդ վերնագրիր այս առակը:

ԾԵՐ ՈՄՆ ԵՒ ՄԱՀ

Ի միում աւուրց ծեր ոմն հատեալ փայտ յանտառէ եւ բարձեալ յուս իւր բերէր ի տուն. այլ պարտասեալ զօանապարհայն` հարկեցավ դնե յերկիր զբեռն իւր եւ սկսայ յօգնութիւն կարդալ զՄահ: Եւ ահա հանդիման եկն եւ երեւեցավ Մահ եւ եհարց ցնա` եթէ առ ի՞նչ կոչէր զնա: Յայնժամ զահի հարեալ` պատասխանի ետ նմա ծերն եւ ասէ.

— Զի տացես յուս զբեռն իմ:

Բառարան

ի միում աւուրց — մի օր

ծեր ոմն — մի ծերունի, մի ծեր մարդ

հատեալ — կտրած, կտրելով

յանտառէ — անտառից

յուս — ուսին

բերէր — բերում էր

այլ — այստեղ` և

պարտասեալ — հոգնած, հոգնելով

զճանապարհայն — ճանապարհին

հարկեցաւ — հարկադրվեց, ստիպված եղավ

երկիր — այստեղ` գետին

յերկիր — գետնին

յօգնութիւն — օգնության, օգնության համար, օգնելու

կարդալ — կանչել

զՄահ — Մահին

յանդիման եկն — դիմացից եկավ, ընդառաջ եկավ

եհարց — հարցրեց

ցնա — նրան

եթէ — այստեղ` թե

առ ի՞նչ — ինչի՞ համար

կոչէր — կանչում էր

զնա — նրան

յայնժամ — այդ ժամանակ

զահի հարեալ — ահաբեկված, ահաբեկվելով

պատասխանի ետ — պատասխան տվեց, պատասխանեց

տացես — տաս, կտաս, պիտի տաս, տալու ես

Հարցեր և առաջադրանքներ

Ճիշտ կարդա այս բառերը.

զճանապարհայն, զբեռն, զՄահ, զնա, հատեալ, բարձեալ, պարտասեալ, զահի հարեալ, յանտառէ, յուս, յերկիր, յօգնութիւն, յանդիման, յայնժամ, իւր:

Աշխարհաբար դարձրու այդ բառերն ու բառակապակցությունները.

բարձեալ, բարձեալ յուս իւր, զբեռն իւր, երեւեցաւ, ասէ, զբեռն իմ:

Գտի՛ր և արտագրի՛ր հարցերի պատասխանները.

Ի՞նչ արեց հոգնած ծերը:

Ի՞նչ հարցրեց Մահը:

Ի՞նչ պատասխանեց ծերունին:

Աշխարհաբար դարձրու առակը:

Անտառից ուսով փայտ բերող մի ծերունի…

Ի՞նչ է ցույց տալիս առակը:

Առակի համար նոր վերնագիր մտածիր:

ՄԽԻԹԱՐ ԳՈՇ

ԹՌՉՈՒՆ ԹԱԳԱՒՈՐԻՆ ԵՒ ՁԻ ԱՐՔԱՅԻՆ ՅՈՒՆԱՑ

Թագաւորին հնդկաց էր թռչուն ինչ, որ արկանէր մարգարիտ եւ ականս իբրեւ զձու: Եւ լուեալ արքային յունաց` այնմ ցանկացաւ, եւ առաքեաց հրեշտակ եւ խնդրեաց, եւ նա ետ: Սակայն եւ նա հայցեաց զձի նորա, որ երագութեամբ անցանէր ընդ թռչունս: Եւ թէպէտ ծանր էին միմեանց խնդիրքն, անյապաղ երկաքանչիւրքն կատարէին: Եվ գալ հաւուն ի Յոյնս` ըստ օրինակի այլոց ածէ ձու: Եւ ձիոյն երթեալ ի Հնդիկս` կաղայր, եւ ոչ բնաւ արշաւէր: Դարձուցանէ թագաւորն հնդկաց զերիւարն, մեղադրելով յոյժ: Եւ նմանապէս` ամբաստանելով զթռչունն: Եւ իւրաքանչիւրքն յինքեանցն երթեալ տեղիս` լինէին ըստ առաջին օրինակին:

Բառարան

թագաւորին հնդկաց էր թռչուն ինչ — հնդկաց թագավորը մի թռչուն ուներ

արկաներ — այստեղ` ածում էր

ականս — ակներ (թանկարժեք քարեր)

լուեալ արքային յունաց — հունաց արքան լսելով

այնմ — այն

առաքեմ — ուղարկել

հրեշտակ — պատգամավոր, դեսպան

ետ — տվեց

հայցեաց — հայցեց

երագութիւն — արագություն

անցանէր ընդ թռչունս — թռչուններից անցնում էր

խնդիրքն — խնդրանքները

երկաքանչիւրն — երկուսից յուրաքանչյուրը, երկուսն էլ

կատարէին — կատարում էին, (այստեղ` կատարեցին)

ի Յոյնս — Հունաստան

հաւ — թռչուն, հավք

ի գալ հաւուն ի Յոյնս — գալով Հունաստան թռչունը

այլոց — ուրիշների

ածէ — ածում է

ձիոյն երթեալ ի Հնդիկս — գնալով Հնդկաստան ձին

կաղայր — կաղում էր

ոչ արշաւեր — չէր արշավում

դարձուցանէ — դարձնում է, վերադարձնում է

զերիւարն — երիվարը

յոյժ — շատ

յինքեանցն երթեալ տեղիս — գնալով իրենց տեղերը

լինէին — լինում էին / այստեղ` եղան/

ըստ առաջին օրինակին — առաջվա նման

Հարցեր և առաջադրանքներ

Ճիշտ կարդա այս բառերը.

զձու, զձի, զթռչուն, լուեալ, խնդրեաց, հայցեաց, առաքեաց, երագութեամբ, երթեալ, յունաց, ի Յոյնս, յոյժ, յինքեացն, ձիոյն, երկաքանչիւրքն, իւրաքանչիւրքն:

Տրված բառերն ու բառակապակցություններն աշխարհաբար դարձրու.

Թագաւոր հնդկաց, արքայ յունաց, առաքեաց, խնդրեաց, հայցեաց, զձի նորա, ի Հնդիկս:

Առակից դուրս գրիր հետևյալ հարցերի պատասխանները.

Ինչպիսի՞ ն էր հնդկաց թագավորի թռչունը:

Ինչպիսի՞ ն էր հունաց արքայի ձին:

Ի՞ նչ էր անում թռչունը Հունաստանում:

Ե՞ րբ է ձին կաղում և չի կարողանում արշավել:

Աշխարհաբար դարձրու առակը:

Արքաները տվեցի՞ ն իրենց սիրելի կենդանիները նրան, ով խնդրում էր:

Արքաները ստացա՞ ն այն, ինչ ուզում էին:

Լրացրու առակի համառոտ փոխադրությունը.

Հունաց արքան հնդկաց թագավորից խխնդրեց նրա թռչունը, որը……………. . : Հնդկաց թագավորն էլ փոխարենն ուզեց հունաց արքայի ձին, որը…………………. . : Նրանք միմյանց չմերժեցին: Սակայն հավքը և ձին…………………: Արքաներն իրար մեղադրելով վերադարձրին ընծաները, և ……………. :

Ի՞ նչ է ցույց տալիս առակը:

ԿԻՆ ԻՆՔՆԱՀԱՒԱՆ ԵՒ ԿԱՄԱՊԱՇՏ` ԳԵՏԱՏԱՐ

Դարձեալ այլ ոմն ունէր կին խիստ ինքնահաւան եւ կամապաշտ, եւ յորժամ անկաւ ի գետ եւ խեղդեցաւ, այրն խնդրէր զնա` ընդդէմ ջրոյն գնալով: Հարցին ցնա մարդիկ.

— Վասն է՞ ր ընդդէմ ջրոյդ խնդրէք:

Պատասխանի ետ.

— Կին իմ հանապազ էր հակառակ բերանով եւ արեամբ: Արդ զոր օրինակ առնէր ի կենդանութեանն, նոյնպէս, կարծեմ թէ, զկնի մահուանն արար: Եւ այնպէս հաւատալով, զի գնացից ընդդէմ ջրոյս:

Բառարան

դարձեալ այլ ոմն — մի ուրիշ մարդ էլ

յորժամ — երբ

անկաւ — ընկավ

խնդրէր — փնտրում էր

խնդրէք – փնտրում եք

հարցին — հարցրին

ցնա –նրան

վասն է՞ ր — ինչո՞ ւ

հանապազ — միշտ

զոր օրինակ — ինչպես

առնէր – անում էր

ի կենդանութեանն – կենդանության ժամանակ

կարծեմ — կարծում եմ

զկնի մահուանն — մահվանից հետո

արար — արեց

գնացից — գնամ, կգնամ, պիտի գնամ, գնալու եմ

ԶՕՐԱԿԱՆ ԵՒ ԾԱՆՐ ԳՈՅՆ ԲԵՌՆ ԻՒՐ

Երբեմն զօրական ոմն, գտանիլով ընդ կնոջ իւրում ի բարձր ծովու` ի ժամանակի մեծի ալէկոծութեան, տեսանէր, որ նաւավարքն թափէին ամենայն կարողութեամբ զամենայն ինչ եւ իցէ կարասիս, թարց երեսպաշտութեան իմիք, որք պատահէին ի ձեռս իւրեանց: Մանաւանդ աղաղակէին ամենքն.

— Ընկեսցո՛ւք նախապէս զծանրագոյն բեռինս, առ ի փրկել զկեանս եւ զերծանիլ ի ծովէն, զի մի՛ ընդ իրացն հանգամայն ընկղմեսցուք:

Իբրև լուաւ զայս զօրականն, իսկոյն կալաւ զկին իւր եւ ընկեց ի ծովն, ասելով.

— Ոչ ինչ է ծանրագոյն եւ անտանելի բեռն ինչ ինձ ի մէջ աշխարհիս, քան զկինն իմ:

Բառարան

երբեմն — մի ժամանակ

ոմն — մի մարդ, մեկը

գտանիլով — գտնվելով

ընդ կնոջ իւրում — իր կնոջ հետ

ի բարձր ծովու — բարձր ծովում

ի ժամանակի մեծի ալէկոծութեան — մեծ(ուժեղ)ալեկոծության ժամանակ

տեսանէր – տեսնում էր

ամենայն կարողութեամբ — ամբողջ կարողությամբ(ուժով)

թափէին — թափում էին

զամենայն ինչ — ամեն ինչ

իցէ — լինի, կլինի, պիտի լինի

կարասիս — կարասիներ

թարց երեսպաշտութեան — առնց որևէ երեսպաշտության

որք — որոնք

պատահէին ի ձեռս իւրեանց – որոնք իրենց ձեռքն էին ընկնում(ինչ որ ձեռքերն ընկնում էր)

աղաղակէին — աղաղակում էին

ընկեսցուք — գցեք

զծանրագոյն բեռինս — ծանր(ավելի ծանր) բեռները

առ ի փրկել զկեանս եւ զերծանիլ ի ծովէն — կյանքը փրկելու և ծովից ազատվելու համար

մի՛ ընկղմեսցուք — չընկղվենք, չենք ընկղմվի, չպիտի ընկղմվենք, չենք ընկղմվելու

ընդ իրացն հանգամայն — իրերի բերումով

իբրև — երբ

լուաւ — լսեց

կալաւ — բռնեց

զկին իւր — իր կնոջը

ընկեց — գցեց

ոչ ինչ է ինձ — ինձ համար չկա

ծանրագոյն եւ անտանելի բեռն ինչ — ավելի ծանր ու անտանելի ինչ — որ բեռ

ի մէջ աշխարհիս — այս աշխարհի մեջ